İnsan neden esner? Bilim insanları gerçek nedeni açıkladı
Esneme sadece uykusuzluk belirtisi mi? Bilim insanları, esnemenin asıl nedenini beyin ısısıyla ilişkilendiren dikkat çekici sonuçlara ulaştı.
Uzun süredir uykusuzlukla ilişkilendirilen esneme davranışı, yapılan araştırmalarla yeni bir boyut kazandı. Uzmanlar, esnemenin temel nedeninin aslında beyin ısısının düzenlenmesi olduğunu ortaya koydu.
ESNEME VE OKSİJEN İLİŞKİSİNE DÜZELTME
Araştırmayı yürüten bilim insanları, “Esnemek, beyine oksijen taşımak için gerçekleşir” şeklindeki yaygın görüşün de bilimsel temele dayanmadığını ifade etti. Araştırmalar, esnemenin daha çok nörokimyasal değişimlerle ve beynin kendini serinletme ihtiyacıyla ilgili olduğunu gösteriyor.
BEYİN ISISI YÜKSELDİĞİNDE HAFIZA ZAYIFLIYOR
New York Eyalet Üniversitesi’nden Andrew Gallup, beynin ısıya karşı oldukça hassas olduğunu ve yalnızca bir dereceden daha az bir sıcaklık değişiminin bile;
Tepki süresini yavaşlattığını,
Hafızayı zayıflattığını belirtti.
Gallup, esnemenin bu ısı artışına karşı beynin serinlemesi için otomatik bir tepki olduğunu söylüyor.
FARELER ÜZERİNDE GÖZLEMLENDİ: ISI NORMALE DÖNÜYOR
Bilim insanları bu durumu anlamak için fareler üzerinde esneme sırasında beyin ısısını ölçtü. Esnemenin ardından beynin sıcaklığının normale döndüğü gözlemlendi. Gallup’a göre aynı süreç insanlar için de geçerli.
BULAŞICI ESNEMENİN BİLİMSEL AÇIKLAMASI
İnsanlar arasında oldukça yaygın olan “bulaşıcı esneme” yani bir kişinin esnemesiyle çevresindekilerin de esnemeye başlaması da bu araştırmada ele alındı.
Bilimsel açıklamaya göre, bu refleks:
Hayvanlarda da görülen,
Evrimsel bir savunma mekanizması olarak değerlendiriliyor.
Bulaşıcı esneme, grubun dikkatini toplamak ve olası beyin fonksiyonu bozukluklarına karşı kolektif bir uyarı sistemi oluşturmak için evrimsel olarak gelişmiş olabilir.
SICAK HAVA VE STRES DE TETİKLEYEBİLİR
Araştırma ekibinden Gregory Collins, esnemenin yalnızca yorgunlukla değil, aynı zamanda:
Sıcak hava koşulları,
Stres,
Kaygı gibi durumlarla da ortaya çıkabileceğini belirtti.
Collins ayrıca, yorgunluk ve esneme arasındaki ilişkiyi detaylı şekilde incelemeye devam edeceklerini ifade etti.
ESNEMEK SADECE UYKUSUZLUK DEĞİL, BEYİN SAĞLIĞIYLA İLGİLİ BİR SİNYAL
Yeni bulgular, esnemenin yalnızca bir yorgunluk belirtisi değil, beyin sağlığıyla doğrudan ilişkili bir tepki olduğunu ortaya koyuyor. Bu refleksin beynin optimum sıcaklıkta kalmasına yardımcı olduğu, bu sayede bilişsel performansın da korunduğu düşünülüyor.
