Prof. Dr. Kozanoğlu: 'İzmir'de 200 bin bina acilen denetlenmeli'
İzmir Ekonomi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, İzmir'de deprem riski taşıyan 200 bine yakın yapının acilen denetlenmesi gerektiğini söyledi.
İstanbul’un Silivri ilçesinde meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin ardından, İzmir Ekonomi Üniversitesi (İEÜ) İnşaat Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Celalettin Kozanoğlu, İzmir için kritik uyarılarda bulundu. Prof. Dr. Kozanoğlu, İzmir'deki yapı stokunun önemli bölümünün risk taşıdığını belirtti.
“İZMİR’İN BİRİNCİ GÜNDEMİ DEPREM OLMALI”
Prof. Dr. Kozanoğlu, İzmir'de yaklaşık 1 milyon binanın bulunduğunu belirterek, bunların yarısının 1998 deprem yönetmeliği öncesinde yapıldığını, ayrıca yaklaşık yüzde 35'inin kaçak yapı olduğuna dikkat çekti. Bu durumun, olası bir depremde yıkıcı sonuçlara yol açabileceğini vurguladı.
“İzmir’de riskli yapıların tespiti için ilk etapta acilen kontrol edilmesi gereken 150-200 bin bina var. Bekledikçe geç kalıyoruz,” dedi.
“DEPREMDEN KORKUYORUZ AMA HIZLA UNUTUYORUZ”
İstanbul’da yaşanan depremin ucuz atlatıldığını ve can kaybının olmamasının sevindirici olduğunu dile getiren Kozanoğlu, bununla birlikte deprem gerçeğinin göz ardı edilmemesi gerektiğini ifade etti.
“Depremden korkuyoruz ama en çabuk da unutuyoruz. İzmir için bu bir uyarıdır. Harekete geçilmezse büyük bedeller ödenebilir.”
UZMANLARDAN SÜREKLİ UYARI GELİYOR
Deprem riski taşıyan kentler arasında yer alan İzmir'de uzmanlar, riskli yapıların belirlenmesi ve güçlendirilmesi için yerel yönetimlerin ve vatandaşların birlikte hareket etmesi gerektiğini sıkça dile getiriyor. Deprem farkındalığı ve önlem alma konusunda uzun vadeli planlamaların hayata geçirilmesi öneriliyor.
“DEPREM KARNEMİZ İYİ DEĞİL”
Depremden değil, çürük binalardan korkulması gerektiğini aktaran Prof. Dr. Kozanoğlu, "İzmir'de yaklaşık 1 milyon bina stoku var. Bunun çok büyük kısmı da 11 merkez ilçede yer alıyor. Yaş ortalamasına baktığımız zaman eski binaların yoğun olduğu bir kentteyiz. Eski bina demek, çürük bina demek değil. Eski bina olunca yıkılacak anlamı da çıkmıyor. Ancak mutlaka bu binaların kontrol edilmesi gerekiyor. İzmir'de neredeyse her iki binadan biri, 1998 öncesi deprem yönetmeliğine göre yapılmış. Bu binaların birçoğu da 35-40 yaşın üzerinde. Net sayı vermek zor ama ilk etapta 150-200 bin bina acilen kontrol edilmeli. Maalesef insanlarımız duvar yıkmayı, daireleri dükkana çevirmeyi, evlerin çatılarına hiçbir mühendis desteği olmadan su depoları koymayı, önlem almadan tadilatlar yapmayı çok seviyor. ‘Bu kadardan bir şey olmaz' diyor. Ancak bir deprem anında bu hataların bedelini büyük yıkımlarla, can kayıplarıyla ödüyoruz. Kahramanmaraş depreminde de İzmir depreminde de ağır hasar alan, yıkılan binalarda bu hataları gördük. Kolon ya da kirişle oynayanları hiç saymıyorum bile. Binanın kolonunu ya da kirişini kesmek, benim gözümde kasten insan öldürmekle aynıdır" ifadelerini kullandı.
“BİNADAN EMİN DEĞİLSENİZ, MUTLAKA KONTROL ETTİRİN”
Prof. Dr. Kozanoğlu, şöyle devam etti: “İzmir'de yüzde 35 civarında da kaçak yapı stokumuz var. Bu oran, İzmir gibi bir şehir için yüksek. Peki ne yapacağız? Korkup beklemek, deprem olursa ne yapacağız diye düşünmek çözüm değil. Bu konuda bilinçlenmeliyiz. Binamızdan emin değilsek, kendimizi güvende hissetmiyorsak, mutlaka kontrolünü yaptırmalıyız. Güçlendirme ihtiyacı varsa hemen harekete geçmeliyiz. Kentsel dönüşüm için güç birliği içinde hareket etmeli, bu konuya öncelik vermeliyiz. Görüyorum ki, deprem anında yapılacaklarla ilgili de yeterli bilgiye sahip değiliz. Son depremde de evlerden atlayanları, merdivenlere koşanları gördük. Bu konuda bilinçlenmeli, uzmanlara kulak vermeliyiz. İzmir'in deprem karnesi pek iyi değil. Bu en son 30 Ekim 2020'de meydana gelen depremde de bunu gördük. İzmir'in 17 Ağustos'u, 6 Şubat'ı olmasın. Yeni bir felaket de İzmir'de yaşanmasın. Bunun için zaman kaybetmeden harekete geçelim. Beklediğimiz her gün geç kalıyoruz.”
CAN GÜVENLİĞİNE ODAKLANALIM
Vatandaşların da bu konuda hassas ve bilinçli davranması gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Kozanoğlu, "Bunu her fırsatta söylüyorum, tekrar gibi oluyor ama yıl olmuş 2025; biz hala kolon kesmeyin, kirişle oynamayın demek zorunda kalıyoruz. ‘Karot testi binayı zayıflatır' diyenleri, ‘Benim duvarımı matkap bile zor deliyor, bu binaya bir şey olmaz' diye düşünenleri görüyoruz. Bunların hepsi yanlış. Karot testi binayı zayıflatmaz, binanın güvenliği dışarıdan bakılarak ya da duvara vurarak anlaşılmaz. Unutmayalım can güvenliğimiz her şeyden önemli. Binaya sonradan yapılacak eklemelerin mutlaka mimari projede daha önceden belirlenmesi gerekir. Siz, binanın üzerine su depoları eklenebilecek şekilde mimari projeyi oluşturursanız, mühendis de buna göre bir statik hesaplama yapar. Yani bina, bir deprem anında su depolarını da taşıyacak güçte yapılmış olur. Biz ne yapıyoruz? Hiçbir statik hesapta yer almamasına, planlanmamasına rağmen kafamıza göre su depolarını binaya yerleştiriyoruz ya da başka eklentiler yapıyoruz. Bu hatalara artık son verilmeli" dedi.
