Uçuk değil, Hafıza düşmanı: HSV-1 virüsü alzheimer'a zemin hazırlıyor!
Bir virüs yıllarca beyninizde saklanıyor olabilir mi? Çocuklukta geçirdiğiniz bir uçuk, yaşlılıkta Alzheimer'a yol açabilir mi? Zona aşısı sizi sadece hastalıktan değil, demanstan da koruyabilir mi?
Herpes Simpleks Virüsü Tip 1 (HSV-1), halk arasında bilinen adıyla uçuk virüsü, sadece dudak çevresinde çıkan geçici bir rahatsızlık değil; yeni araştırmalara göre ilerleyen yaşlarda ciddi bir tehdide dönüşebilir. Bilim insanları, HSV-1'in Alzheimer hastalığında etkili olabileceğine dair çarpıcı bulgular elde etti.
UÇUK VİRÜSÜ BEYNE SIZIYOR
Çocukluk döneminde sıklıkla bulaşan ve çoğu zaman belirti göstermeden vücutta kalan HSV-1, sinir sistemine yerleşerek ömür boyu sessiz bir şekilde kalabilir. Ancak bağışıklık sisteminin zayıfladığı ileri yaşlarda, virüsün yeniden aktifleşerek beyne geçebildiği keşfedildi.
Bu durum, uzun yıllardır steril olduğu sanılan beyin dokusunda bir virüsün varlığına dair ilk açık kanıtlardan biri oldu. "Kan-beyin bariyeri" adı verilen doğal koruma mekanizmasına rağmen, HSV-1’in beynin içine sızabildiği ve orada ciddi hasarlara yol açabildiği gösterildi.
ALZHEIMER İLE BAĞLANTISI NE?
Araştırmacılar, HSV-1 enfeksiyonu taşıyan ve aynı zamanda Alzheimer riskini artıran belirli bir gen varyantına sahip kişilerin, hastalığa yakalanma ihtimalinin çok daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Virüs, beyin hücrelerine zarar vererek iltihaplanmayı tetikliyor ve Alzheimer’ın karakteristik özelliği olan yapışkan protein kümelerinin oluşumuna neden olabiliyor.
Daha da önemlisi, yapılan laboratuvar deneylerinde antiviral tedavilerin bu hasarı azalttığı gözlendi. Bu bulgu, gelecekte antiviral ilaçlarla Alzheimer hastalığının yavaşlatılabileceği veya önlenebileceği ihtimalini gündeme taşıyor.
ZONA AŞISI ALZHEIMER’A KARŞI KORUYABİLİR Mİ?
Alzheimer ile viral enfeksiyonlar arasındaki ilişkiyi destekleyen bir başka dikkat çekici bulgu ise aşılar üzerine yapılan araştırmalardan geldi. İngiltere’de yapılan geniş çaplı bir çalışmada, zona aşısı olan bireylerin demans geliştirme olasılığının daha düşük olduğu saptandı.
Stanford Üniversitesi’nin liderliğinde gerçekleştirilen başka bir araştırma da bu sonuçları destekledi. Çalışmalar, enfeksiyonların sadece akut hastalıklara değil, uzun vadeli nörolojik sorunlara da neden olabileceğini ve aşıların koruyucu etkisinin Alzheimer gibi dejeneratif hastalıklarda önemli olabileceğini ortaya koydu.
UZMANLAR NE DİYOR?
Nöroloji uzmanları, HSV-1 gibi yaygın enfeksiyonların Alzheimer riskinde düşündüğümüzden daha büyük bir rol oynayabileceği konusunda uyarıyor. Bazı uzmanlar, “Bu virüs milyonlarca insanın vücudunda sessizce bekliyor. Ancak yaşlanma süreciyle birlikte beyne saldırma ihtimali göz ardı edilemez,” diyor.
Alzheimer’a karşı savaşta yeni bir cephe açılmış gibi görünüyor: Virüsler ve enfeksiyonlara karşı korunma. Bu nedenle uzmanlar, özellikle bağışıklık sistemi zayıf bireylerde enfeksiyon önleyici tedbirlerin artırılmasını, aşıların ise sadece kısa vadeli değil, uzun vadeli beyin sağlığı açısından da değerlendirilmesini öneriyor.
Kaynak: sciencealert
