Unutkanlık değil, ciddi bir hastalık: Demans nedir?
Her geçen gün daha fazla kişiyi etkileyen demans, sadece yaşlıların değil, toplumun tamamının dikkatini çekmesi gereken bir sağlık sorunu haline geldi. Uzmanlar, basit unutkanlıklarla karıştırılmaması gerektiğini vurgularken, erken teşhisin büyük önem taşıdığını ifade ediyor. Peki Giderek artan vakalar endişe yaratıyor: Demans nedir, kimlerde görülür, belirtileri nelerdir ve tedavisi mümkün mü? İşte demansa dair merak edilen her şey:
Demans, beynin normal işlevlerini yerine getirememesiyle ortaya çıkan bir hastalıklar bütünüdür. Hafıza kaybı, düşünme ve karar verme becerilerinde azalma, günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmede güçlük gibi birçok belirtiyle kendini gösterir. Hastalık, zaman içinde ilerleyerek kişinin sosyal ve mesleki yaşamını ciddi şekilde etkiler. En yaygın türü Alzheimer hastalığıdır.
KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Demans genellikle 65 yaş ve üzeri bireylerde görülse de, nadir durumlarda 40’lı yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. Risk faktörleri arasında:
• Ailede demans öyküsü,
• Kalp-damar hastalıkları,
• Yüksek tansiyon ve diyabet,
• Sigara, alkol gibi zararlı alışkanlıklar,
• Travmatik beyin yaralanmaları,
• Düşük eğitim düzeyi yer alıyor.
Uzmanlara göre, bu faktörlerin bir ya da birkaçına sahip olmak, kişiyi demans riskiyle karşı karşıya bırakıyor.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Demansın en belirgin belirtisi unutkanlık olsa da, hastalık bunun çok ötesine geçiyor. Diğer dikkat çeken belirtiler şöyle sıralanıyor:
• Yakın geçmişi hatırlayamama, eşyaları kaybetme,
• Zaman ve mekân karışıklığı,
• Kelime bulmada zorlanma, konuşma bozuklukları,
• Karar verme ve problem çözmede zorlanma,
• Kişilik değişimleri, depresyon ve halüsinasyonlar,
• Günlük işlerde aksaklıklar (yemek yapma, fatura ödeme vb.).
Hastalığın belirtileri sinsi ilerleyebilir; başlangıçta fark edilmese de zamanla kişinin bağımsız yaşamını tehdit eder hale gelir.
TEDAVİSİ MÜMKÜN MÜ?
Ne yazık ki demansın bugün için kesin bir tedavisi bulunmuyor. Ancak erken teşhis sayesinde hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabiliyor. Uygulanan tedavi yöntemleri şunları kapsıyor:
• İlaç tedavisi: Alzheimer gibi demans türlerinde bazı ilaçlar, semptomları hafifletmede etkili olabiliyor.
• Bilişsel ve davranışsal terapi: Hafıza egzersizleri, zihinsel uyarım programları ve sosyal etkinlikler sürece olumlu katkı sağlıyor.
• Destekleyici bakım: Hastanın çevresinin düzenlenmesi, aile desteği ve profesyonel bakım hizmetleri hastanın yaşam kalitesini artırıyor.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve sigaradan uzak durma gibi önlemler, hem korunmada hem de ilerlemenin yavaşlatılmasında etkili.
UZMANLARDAN UYARI: UNUTKANLIĞI HAFİFE ALMAYIN!
Nöroloji uzmanları, özellikle 60 yaş üzerindeki bireylerde sürekli unutkanlık, ruh hali değişimleri ve yön bulma sorunlarının ciddiye alınması gerektiğini vurguluyor. Erken tanı konulan hastalarda yaşam kalitesinin korunabildiğine dikkat çekiliyor.
