Haziran ayında Hindistan’ın Ahmedabad kentinde meydana gelen ve 260 kişinin hayatını kaybettiği Air India 171 sefer sayılı uçak kazasıyla ilgili ön inceleme, kazaya dair akıllarda yeni soru işaretleri oluşturdu. BBC’ye sızan rapora göre, kalkıştan sadece saniyeler sonra uçağın iki motorunun birden durmasına sebep olan “yakıt kesilmesi”, kazanın arkasında teknik arıza yerine insan hatasını gündeme taşıdı.
Uçak havalandıktan yalnızca saniyeler sonra, motorlara yakıt akışını sağlayan kontrol anahtarlarının ikisi de eş zamanlı olarak “cut-off” (yakıt kesme) konumuna geçti. Bu durum motorların durmasına, yani tam güç kaybına yol açtı. Normal şartlarda sadece iniş sırasında devre dışı bırakılan bu sistemin kalkış anında aktifleşmesi uzmanlarca “olağan dışı ve şüpheli” olarak yorumlandı.
KOKPİTTE GERİLİM: “NEDEN KAPATTIN?”
Sızan ses kayıtlarında, pilotlardan birinin diğerine “Neden kapattın?” diye sorduğu, karşısındakinin ise “Ben kapatmadım” şeklinde cevap verdiği duyuluyor. Kimin konuştuğu tespit edilemezken, pilotların uçuş öncesi görev uygunluklarını tamamladığı ve uçmaya engel bir durumlarının bulunmadığı kaydedildi.
Kalkışta uçağı yardımcı pilotun (first officer) kullandığı, kaptan pilotun ise izleme pozisyonunda olduğu bildirildi.
UZMANLARDAN ENDİŞE VERİCİ YORUMLAR
Havacılık güvenliği uzmanları, her iki yakıt anahtarının da kazara aynı anda kapatılmasının “neredeyse imkânsız” olduğunu belirtiyor. Kanadalı bir araştırmacı, “Bu anahtarları aynı anda tek elle kapatmak fiziksel olarak çok zor. Üstelik bu sistemler parmaklıkla korunur, dış etkiye kapalıdır” dedi.
Ohio State Üniversitesi’nden eski kaza araştırmacısı Shawn Pruchnicki ise, “Pilotlardan biri kasıtlı olarak mı yaptı, yoksa panikle yanlış tuşa mı bastı? Ama o an kokpitte bir acil durum da yaşanmıyordu” diyerek olayın karmaşıklığına dikkat çekti.
YAKIT ANAHTARI SORUNU DAHA ÖNCE UYARILMIŞTI
Raporda, ABD Federal Havacılık İdaresi’nin (FAA) 2018’de bazı Boeing uçaklarında yakıt kontrol anahtarlarının kilit mekanizmasının devre dışı kalabileceği yönünde uyarı yayınladığı ancak bu uyarının zorunlu değil, tavsiye niteliğinde olduğu belirtildi. Air India’nın bu kontrolleri yapıp yapmadığı ise netleşmiş değil.
KRİTİK AN: MOTORLAR YENİDEN ÇALIŞTI AMA YETMEDİ
Yakıt kesildikten sonra anahtarlar yeniden uçuş moduna alındı. Sol motor yeniden çalıştı, sağ motor ise tam güce ulaşamadan uçak düştü. 40 saniyelik uçuşun ardından Dreamliner, Ahmedabad’daki yerleşim bölgesine çakıldı. Ram Air Turbine (RAT) sistemi devreye girse de, uçağın alçak irtifası nedeniyle kurtarılacak zaman kalmadı.
SESLER KİME AİTTİ? KAYITLAR YETERSİZ KALDI
Araştırmanın seyrini değiştirebilecek en önemli unsur, kokpit ses kaydında konuşan kişilerin net bir şekilde tanımlanması. Ancak mevcut teknolojiyle bu seslerin kime ait olduğu belirlenemedi.
