Akdeniz sahillerinde son yıllarda dikkat çeken ve ilk bakışta zararsız bir doğal oluşum gibi görünen bu gizemli toplar, aslında modern dünyanın en büyük çevre krizlerinden birine sessiz bir uyarı niteliği taşıyor. Başta İspanya’nın Mallorca adası olmak üzere kıyılarda sıkça gözlemlenen bu yapılar, bilim insanlarının ilgisini çekmeye devam ediyor.
Kimi zaman futbol topu büyüklüğünde, kimi zaman rugby topu gibi oval şekillerdeki bu gizemli kütleler, sahilde rastlanan sıradan nesneler gibi görünse de içerikleriyle insan eliyle yaratılmış atıkların taşındığını ortaya koyuyor. İlk bakışta yolunu kaybetmiş bir kuş veya denizden gelmiş doğal bir nesne sanılan bu oluşumlar, aslında çok daha karmaşık bir ekolojik sürecin parçası.
BİLİM İNSANLARINI ŞAŞIRTAN İÇERİK
Barselona Üniversitesi’nden Profesör Anna Sanchez-Vidal liderliğinde yapılan araştırmalar, bu topların denizden karaya “görünmez bir uyarı mektubu” gibi işlediğini ortaya koydu. 2018 ve 2019 yıllarında Mallorca’nın dört farklı plajında yapılan incelemelerde, topların her bir kilogramında 600 ila 1500 mikroplastik parça tespit edildi.
POSİDONİA OCEANİCA: DENİZ ÇAYIRININ SIRLI ROLÜ
Gizemli topların kaynağı, Akdeniz’e özgü Posidonia oceanica adlı deniz çayırı türü. Deniz tabanında geniş yataklar oluşturan bu bitki, antik çağlardan beri doğal dolgu, yalıtım ve yatak malzemesi olarak kullanıldı. Lifleri, dalgalar ve akıntılar sayesinde sıkışıp toplar hâline gelirken, insan kaynaklı atıkları da içine hapsediyor ve adeta sahillere taşıyor.
DENİZDEN KARAYA GELEN ATIKLAR
Topların içinde yalnızca plastik poşetler ve şişe kapakları değil, hijyenik pedler, ıslak mendiller ve tamponlar gibi selüloz içerikli atıklar da bulunuyor. Bu durum, modern yaşamın çevreye bıraktığı izlerin doğal yollarla tekrar doğaya yansımasının somut bir örneği olarak değerlendiriliyor.
SESSİZ UYARI: İNSAN VE DOĞA İLİŞKİSİ
Neptün topları, hem çevresel felaketlerin boyutunu hem de doğanın bu felaketlere verdiği yanıtı gözler önüne seriyor. Denizden karaya gelen bu “uyarı mektupları”, insanlığın denizleri ne kadar kirlettiğinin sessiz ama güçlü bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
