Anayasa Mahkemesi, trafikte usulsüz şekilde kullanılan ışıklı ve sesli uyarı cihazlarına ilişkin önemli bir karara imza attı. Kamuoyunda “çakar” olarak bilinen donanımlarla ilgili düzenlemelere yönelik yapılan itiraz, Yüksek Mahkeme tarafından haklı bulundu ve ilgili kural iptal edildi. Karar, özellikle aracı kullanan kişi ile araç sahibi farklı olan durumlarda ceza uygulamalarını doğrudan etkiliyor.
Tokat 2’nci Sulh Ceza Hakimliği tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşınan başvuruda, Karayolları Trafik Kanunu’nun 26’ncı maddesinde yer alan bazı hükümlerin Anayasa’ya aykırı olduğu savunuldu. Başvuruda, araçlarda bulundurulması yasak olan ışıklı ve sesli cihazlara ilişkin cezaların araç sahibine de kesilmesinin hukuka uygun olmadığı ileri sürüldü. Anayasa Mahkemesi, başvuruyu değerlendirerek ilgili düzenlemenin iptaline karar verdi. Karar Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Çakar cezasında sorumluluk yeniden tanımlandı
Mevcut düzenlemede, mevzuata aykırı şekilde ışıklı ve sesli uyarı cihazı kullanan sürücülere yüksek tutarda idari para cezası uygulanıyor, ehliyetlerine el konuluyor ve araç trafikten men ediliyordu. Ayrıca aracı kullanan kişi araç sahibi değilse, aynı miktarda cezanın araç sahibine de kesilmesi öngörülüyordu. Anayasa Mahkemesi, bu uygulamanın “suçun şahsiliği” ilkesine aykırı olduğuna hükmetti.
Yüksek Mahkeme’den suçun şahsiliği vurgusu
Kararın gerekçesinde, bir kişiye ceza verilebilmesi için hukuka aykırı fiilin o kişi tarafından işlendiğinin açık biçimde ortaya konulması gerektiği ifade edildi. Araç sahibinin hangi eyleminin suç oluşturduğunun net şekilde tanımlanmadığına dikkat çekildi.
Mahkeme, yalnızca araç sahibi olmanın cezai sorumluluk için yeterli kabul edilemeyeceğini, araç sahibi ile ihlal arasında doğrudan bir illiyet bağı kurulmadığını belirtti.
Araç sahibi habersizse ceza kesilemeyecek
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararıyla birlikte, çakar ya da benzeri yasaklı donanımların kullanılması halinde cezai sorumluluk yalnızca aracı kullanan sürücüyle sınırlı olacak. İhlalden haberi olmayan araç sahiplerine idari para cezası uygulanamayacak.
