Ülkemizde Ege ve Akdeniz kıyılarında doğal olarak yetişen sakız ağacı, İzmir’de özellikle Çeşme Yarımadası’nda yoğun şekilde görülüyor. Günümüzde gıda, kozmetik ve sağlık alanlarında önemli bir hammadde olan sakızın ekonomik değeri yüksek alt türü “Pistacia lentiscus var. Chia”, üç farklı yöntemle — çelikle üretim, aşıyla üretim ve havai köklendirme — çoğaltılıyor.
400 AĞAÇTAN 34 BİN AĞAÇA: 14 YILLIK ÖNEMLİ BAŞARI
2011 yılı verilerine göre Çeşme Yarımadası’nda yalnızca 400 adet sakız ağacı bulunurken, İzmir Orman Bölge Müdürlüğü tarafından yürütülen 2012–2025 dönemi çalışmaları sayesinde bu sayı 34 bin 548’e ulaştı.
Halk arasında çitlembik olarak bilinen Pistacia atlantica, yüksek ekonomik değere sahip Pistacia lentiscus var. Chia türünün aşılanmasında en uygun altlık olarak kullanılıyor. Bu kapsamda doğada bulunan Pistacia atlantica türüne 4 bin 267 adet sakız aşılaması yapıldı.
ÜRETİM YÖNTEMLERİNDE YENİ DÖNEM: HAVAİ KÖKLENDİRME
Gaziemir Orman İşletme Müdürlüğü, 2006 yılından bu yana sakız ağacı üretimine odaklanmış durumda. Çalışmalar başlangıçta aşılama ve çelikten üretim yöntemleriyle yürütülürken, son dönemde başarı oranı daha yüksek olan havai köklendirme yöntemi ön plana çıktı.
2023 yılında Urla’da 3 bin 15, 2024 yılında ise Çeşme’de 2 bin 58 sakız fidanı bu yöntemle toprakla buluşturuldu. Ayrıca 2024’te Çeşme’de 296 fidana kabuk altı kalem aşısı uygulandı.
205 HEKTARLIK ALANDA 73 BİN FİDAN
2012–2025 yılları arasında Urla, Çeşme, Seferihisar ve Karaburun ilçelerinde toplam 205 hektarlık alanda 73 bin sakız fidanı dikildi. Urla’da 2013’te dikilen 306 sakız ağacı, bu yıl ilk kez meyve verdi ve hasat dönemi başladı.
“ALTIN DAMLATAN” SAKIZ, YERLİ ÜRETİMLE GÜÇLENİYOR
Orman Genel Müdürlüğü, sakız ağacı sayısını artırarak Türkiye’nin sakız hammadde ihtiyacını yerli üretimle karşılamayı ve bu yolla orman köylüsünün ekonomik kalkınmasına destek olmayı hedefliyor.
İzmir Orman Bölge Müdürü Mahmut Yılmaz, Çeşme ve Urla’daki üretim sahalarında incelemelerde bulunarak sakız hasadı gerçekleştirdi. Yılmaz, “Doğal yayılış alanlarımızda bulunan sakız ağaçlarını korumak, geliştirmek ve sürdürülebilir bir anlayışla gelecek nesillere aktarmak en önemli görevlerimizden biridir” dedi.
Bölge Müdür Yardımcısı Osman Öner, Ağaçlandırma Şube Müdürü Hasan Ali Demir, Gaziemir Orman İşletme Müdürü Mehmet Çaprazlı ve teknik ekip de çalışmalara katıldı.
EGE’NİN ALTIN DEĞERİNDE AĞACI
“Altın damlatan” olarak anılan sakız ağacı, hem ekonomik hem ekolojik hem de kültürel açıdan büyük bir değer taşıyor. Sakız üretimiyle birlikte hem bölge halkının gelirinin artması hem de Türkiye’nin yerli üretim kapasitesinin güçlenmesi hedefleniyor.
