İzmir, son yılların en kurak yaz mevsimlerinden birini yaşarken, içme suyu ihtiyacını karşılayan barajlardaki doluluk oranları alarm seviyesine geriledi. Bu kritik süreçte Ege Çevre ve Kültür Platformu (EGEÇEP), yaşanan su krizine dair çarpıcı açıklamalarda bulundu.
"SU KRİZİ SADECE İKLİM DEĞİL, YAPISAL SORUN!"
EGEÇEP tarafından yapılan açıklamada, su krizinin yalnızca iklim değişikliğiyle açıklanamayacağı vurgulandı. Platform yetkilileri, İzmir’e özgü yapısal ve çevresel sorunlara da dikkat çekerek acil müdahale çağrısında bulundu.
“Kuraklık sorunu yalnızca küresel ısınma ya da mevsimsel değişimlerle sınırlı değil. İzmir’in mevcut çevre politikaları, plansız kentleşme ve madencilik faaliyetleri de su krizini derinleştiriyor.”
EFEMÇUKURU ALTIN MADENİ HEDEFTE
EGEÇEP’in açıklamasında en dikkat çekici bölüm ise Efemçukuru Altın Madeni ile ilgili oldu. Platform, madenin su havzalarına zarar verdiğini ve İzmir’in içme suyu geleceğini tehdit ettiğini savundu.
“Kentimizin içme suyu ihtiyacını karşılaması planlanan Çamlı Barajı havzasında faaliyet gösteren Efemçukuru Altın Madeni derhal kapatılmalıdır. Ayrıca baraj inşaatı bir an önce başlamalıdır.”
EGEÇEP, maden faaliyetlerinin baraj projelerini geciktirdiğini ve su havzalarında geri dönüşü olmayan zararlara yol açtığını belirtti.
EGEÇEP’in açıklaması şu şekilde:
İZMİR’DEKİ SU KRİZİNİN SEBEBİ EFEMÇUKURU ALTIN MADENİ KAPATILSIN
İZSU, geçen hafta, “İzmir son yılların en kurak yaz mevsimini yaşarken kentin içme suyu ihtiyacını karşılayan barajlardaki doluluk oranlarının endişe verici seviyelere gerilediğini, Gördes Barajı’nda su seviyesinin sıfıra indiğini, Tahtalı Barajı’nda da kritik eşikte olduğunu” açıkladı. İZSU Genel Müdürü Gürkan Erdoğan da; “Gördes Barajı kurudu. Tahtalı’yı da kaybedersek İzmir’in içme suyu arzında ciddi anlamda olumsuzluk yaşanır” diyerek, suyu tasarruflu kullanma çağrısında bulundu.
https://www.izsu.gov.tr/tr/Haberler/izsu-vatandaslari-su-tasarrufuna-davet-ediyor/16062
Su krizi tartışması içinde Aliağa’da bulunan Petkim’e tahsisli Güzelhisar Barajı’nın ağzına kadar dolu olduğu ancak İzmir’in insani su tüketimine tahsis edilmediği haberleri çıktı. Ardından Petkim’den “83 milyon metre küpten fazla suyun bulunduğu barajdan son 12 günde İzmir’e İZSU’nun talebi üzerine 350 bin metreküp su verildiği” açıklaması geldi.
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay da “bir hanenin aylık su ihtiyacının 9-10 metreküp olduğunu, bu miktardan sonrasına daha da zam yapacaklarını” açıkladı.
İzmir’de yaşanan bu su krizi sonuçtur. İklim krizinin yarattığı olumsuz koşulların yanında, İzmir’e özel sebepler ortadan kaldırılmadığı sürece kriz derinleşerek devam edecektir. Bizce en önemli sebep; Efemçukuru Altın Madenidir. Altın Madeni Tahtalı Barajı’nın koruma sahasının sınırında, İzmir’in ihtiyacı olan Çamlı Barajı Projesi’nin dere mutlak alanında 1 Haziran 2021 tarihinden bu yana çalışmaktadır. Maden işletmesinin bölgede ağır metal kirliliğine yol açtığı bilgileri bir yana, doğurduğu en önemli sonuç Çamlı Barajı’na engel olmasıdır. Çünkü şimdiye kadar yapılan çok sayıdaki bilimsel çalışma ve düzenlenen rapora göre eğer Çamlı Barajı hayata geçirilirse Altın Madeninin kirliliğine maruz kalacak. Nitekim bu yüzden Çamlı Barajı Projesi’ne bir türlü ÇED olumlu kararı verilmedi.
Altın Madeni çalışmasına devam ettiği sürece Çamlı Barajı’nın yapılmasının mümkün olmayacağını herkes biliyor, ancak kimse Altın Madeni kapatılsın demiyor ya da diyemiyor. İzmir’in su ihtiyacı başka bir havzadan, Gördes Barajı’ndan sağlanmaya çalışılıyor. O barajın da dibi delik, yeterli su gelmiyor. İzmirliler kendilerine ulaşmayan suyun parasını ödüyorlar. O yüzden su faturaları çok kabarık.
Merkezi ve yerel yönetimlere, yöneticilere 10 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’nün SU TAHSİSLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK’in “Suyun kullanımında öncelik sırası” başlıklı 7. maddesini anımsatmak istiyoruz. Buna göre; su varlıklarının kullanım amaçlarında öncelik sıralaması şöyle:
a) İçme ve kullanma suyu ihtiyacı
b)Çevresel su ihtiyacı
c) Tarımsal sulama ve su ürünleri yetiştiriciliği
ç) Enerji üretimi ve sınai su ihtiyaçları
d) Ticari, turizm, rekreasyon, madencilik, taşıma, ulaşım ile sair su ihtiyaçları
Öncelik insani su ihtiyacını karşılamak olduğuna göre her şeyden önce Efemçukuru Altın Madeni kapatılmalıdır. Diğer yandan kime tahsis edilmiş olursa olsun, barajlardan öncelikle İzmirlilerin su ihtiyacı sağlanmalıdır.
BARAJLARDA SEVİYE DÜŞÜYOR, GELECEK RİSK ALTINDA
İzmir’de su sağlayan başlıca barajlarda doluluk oranı son haftalarda kritik seviyelere gerilerken, uzmanlar bireysel su tüketimi konusunda da uyarılarda bulunuyor. Kuraklığın artması hâlinde, içme suyunda kesintiler yaşanabileceği belirtiliyor.
Çevre örgütleri, sürdürülebilir su yönetimi, havza koruma ve çevre dostu politikalar için daha kararlı adımlar atılması gerektiğini vurguluyor.
