Türkiye’nin kışlık sebze üretiminde öne çıkan merkezlerinden İzmir’de brokoli hasadı başladı. Menemen Ovası’nda sabahın ilk ışıklarıyla başlayan hasatla birlikte tarlalarda yoğun bir çalışma temposu yaşanıyor. Üreticinin yüzünü güldüren verime rağmen, brokolinin tarladan sofraya uzanan yolculuğunda yaşanan fiyat farkı hem çiftçinin hem de tüketicinin tepkisini çekiyor.
Verimli toprak yapısı ve iklim avantajıyla dikkat çeken Menemen Ovası’nda bu yıl brokoli rekoltesinin geçen yıllar seviyesinde kalarak 65 bin ton civarında gerçekleşmesi bekleniyor. İzmir genelinde üretimin 60 bin tonu aşması öngörülürken, brokoli üretiminde Menemen’in yanı sıra Torbalı ve Ödemiş havzaları da öne çıkıyor. TÜİK ve İzmir İl Tarım ve Orman Müdürlüğü verilerine göre Türkiye’deki brokoli üretiminin yaklaşık yarısı İzmir’den karşılanıyor.
Hasat edilen brokoliler, kamyonlarla başta İstanbul ve Ankara olmak üzere Türkiye’nin birçok ilindeki hallere gönderiliyor. Tarlada kilogramı kalitesine göre 10 ila 15 lira arasında alıcı bulan brokoli, aracı ve nakliye maliyetleri eklendiğinde pazarlarda ve market raflarında 40-50 liraya kadar yükseliyor. Üreticiler, artan mazot, gübre ve işçilik giderlerinin kazançlarını önemli ölçüde azalttığını vurguluyor.
“Hem üretici hem tüketici mağdur oluyor”
Yanıköy’de yaklaşık 20 yıldır tarımla uğraşan üretici Turgay Yıldırım, fiyat dengesizliğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Türkiye'nin kışlık sebzesinin üretim merkezlerinden biri olan İzmir'in Menemen ilçesinde üretim yapmaktayız. Kış sebzesi olarak başta ıspanak olmak üzere brokoli, karnabahar, lahana, pancar, kereviz ve pırasa üretimi gerçekleştiriyor; bunları İstanbul, Ankara, Bursa başta olmak üzere Türkiye'nin birçok noktasına gönderiyoruz. Bugün brokoli hasadına başladık ve ilk günümüz. Brokoli dikimi için önce toprağı fideye hazırlıyor, karık açıp suladıktan sonra fideleri özenle dikiyoruz; onlara adeta çocuğumuz gibi bakıyor, zamanında ilacını ve gübresini vererek kaliteli ve zahmetli bir ürün yetiştiriyoruz. Sanayiden uzak, temiz havalı bir bölgede üretim yaptığımız brokolide hasada Aralık ayında başlıyor, duruma göre Ocak, Şubat ve bazen Mart ayına kadar devam ediyoruz. Brokoliyi hale 10 liradan götürmemize rağmen halde pazarcı ve marketçiler üzerine ekleme yaparak fiyatları 40 ile 50 lira civarında satışa sunuyor; bu nedenle hem halk hem de çiftçi mağdur oluyor, biz düşük fiyata ezilirken tüketici yüksek fiyata almak zorunda kalıyor ve bu denge bir türlü sağlanamıyor.”
“Çamurun içinde, sabahın erken saatlerinden itibaren çalışıyoruz”
Hasat sürecinde tarlada görev alan işçiler de zorlu çalışma koşullarına dikkat çekiyor. Brokolilerin sapından kesilerek kasalara yerleştirildiğini belirten kertelci Arif Budak, üretim sürecini şu sözlerle anlattı:
“Çapalama, ilaçlama gibi işçilik süreçleri oluyor ve Aralık ayının ilk ya da ikinci haftasında kesime giriyoruz. Bu kesim mahsulün durumuna göre bazen 1 ay, bazen 3 ay sürüyor. Sabah saat 6'da kalkıp tarlaya geliyoruz ve 7.30 gibi kesime başlayarak toplayıp, kasalıyoruz. Gerçekten çok zor; çamurun içindeyiz ve bu üzerimizden de belli oluyor. Halk arasında 'yeşil altın' olarak bilinen brokoli çok güzel ve zahmetli bir ürün. Herkesin güvenle tüketebileceği, gayet sağlıklı bir sebze. Bağırsaklara ve genel olarak insan sağlığına çok iyi geliyor. Ben haftanın her günü haşlayıp limon sıkarak yiyorum ve gerçekten çok güzel oluyor. Herkese de tavsiye ediyorum.”
İzmir’de brokoli hasadı önümüzdeki aylarda da devam edecek. Üreticiler, verimin yüksek olmasına rağmen fiyat dengesinin sağlanamamasının tarımda sürdürülebilirliği zorlaştırdığına dikkat çekiyor.
