Araç sahipleri lastik değişimi yaparken çoğunlukla diş derinliğine ve markaya odaklanıyor. Ancak lastiğin yanağında yer alan ve çoğu sürücünün “seri numarası” sandığı 4 haneli DOT tarih kodu, lastiğin gerçek ömrünü ortaya koyuyor. Uzmanlara göre bu kodu bilmemek, özellikle yüksek hızlarda ciddi kazalara davetiye çıkarıyor.
Lastikler neden hayati önemde?
Otomobilin yolla temas eden tek parçası olan lastikler, sürüş güvenliğinin temel unsuru olarak öne çıkıyor. 2025 itibarıyla kaliteli bir lastik takımının 20 bin TL’yi aşması, sürücüleri mevcut lastikleri daha uzun süre kullanmaya veya ikinci el lastiklere yöneltiyor. Ancak yalnızca diş derinliğine bakmak, ciddi bir güvenlik açığı oluşturuyor.
DOT kodu nedir, nasıl okunur?
Lastiklerin yanak kısmında “DOT” ibaresi ve harf-rakam kombinasyonu bulunur. Bu serinin sonunda, genellikle oval bir çerçeve içinde yer alan 4 haneli sayı lastiğin üretim tarihini gösterir.
-
İlk iki hane: Üretim haftası
-
Son iki hane: Üretim yılı
Örnekler:
-
2425: 2025 yılının 24. haftası
-
1023: 2023 yılının 10. haftası
Eğer lastikte 3 haneli bir tarih kodu yer alıyorsa, bu lastik 2000 yılından önce üretilmiştir ve kullanılması güvenlik açısından uygun değildir.
Raf ömrü ve kullanım süresi gerçeği
Lastik üreticilerinin verilerine göre:
-
Raf ömrü: Doğru saklama koşullarında en fazla 10 yıl
-
Kullanım ömrü: Araca takıldıktan sonra en fazla 5 yıl
Lastik, dişleri aşınmamış olsa bile zamanla kimyasal yapısını kaybeder. Sertleşen kauçuk, yol tutuşunu azaltır, fren mesafesini uzatır ve darbelere karşı dayanıksız hale gelir.
“Sıfır” diye satılan bayat lastiklere dikkat
Paketinde ve etiketi üzerinde olan bir lastik, üretim tarihi eskiyse teknik olarak yeni kabul edilmiyor. Örneğin 2022 üretimi bir lastik, 2025’te satın alındığında raf ömrünün önemli bir kısmını kaybetmiş oluyor. Piyasa fiyatının çok altında satılan kampanyalı lastiklerin büyük bölümü eski tarihli stoklardan oluşuyor.
Uzmanlar, ideal olarak içinde bulunulan yıl veya bir önceki yılın sonunda üretilmiş lastiklerin tercih edilmesini öneriyor.
Kış lastiklerinde tarih daha kritik
Kış lastikleri, soğuk havada esnek kalmasını sağlayan silika yapısı nedeniyle zamanla daha hızlı performans kaybına uğruyor. Üretim tarihi eski olan bir kış lastiği, dişleri iyi durumda olsa bile karlı zeminde beklenen performansı veremeyebiliyor.
Gizli tehlike: İçten çürüme
Tarihi geçmiş lastiklerin en büyük riski, dışarıdan sağlam görünmelerine rağmen iç yapılarında çürüme başlaması. Çelik kuşaklarla kauçuğun ayrılması, özellikle otoyol hızlarında lastiğin ani şekilde parçalanmasına yol açabiliyor.
Uzmanlardan net uyarı
Uzmanlar, ikinci el araç alırken veya lastik değişimi yaparken mutlaka DOT tarihine bakılması gerektiğini vurguluyor. Üretim tarihi 5 yılı geçen lastiklerin, marka ve diş derinliği ne olursa olsun güvenli kabul edilmediği belirtiliyor.
