Damla sakızının hasat dönemi, Çeşme Yarımadası’nda her yıl büyük bir özenle yürütülüyor. Dünya üzerinde yalnızca Yunanistan’a bağlı Sakız Adası ile İzmir’in Çeşme ilçesinde yetişen bu özel ağaçlar, haziran sonunda çizilmeye başlanıyor. Sakız ağaçlarından sızan reçinemsi damlalar, ağustos sonunda toplanarak gıda, ilaç ve kozmetik sektörlerinde değerlendiriliyor.
60 BİN AĞACA ULAŞILDI, ÜRETİM 20 YILDA CANLANDIRILDI
Sakız üretimi, 1959 yılında Çeşme’de başlamış ancak ilgisizlik nedeniyle uzun yıllar duraksamıştı. Son 20 yılda yapılan yoğun çalışmalar sayesinde üretim yeniden hız kazandı. Şu anda bölgede verimli durumda bin civarında sakız ağacı bulunuyor. Üreticiler, dikilen yaklaşık 40 bin yeni fidanın önümüzdeki 5 yıl içinde ürün vermesiyle birlikte yıllık üretimin 1,5 ila 2 tona çıkmasını bekliyor.
“ÇEŞME SAKIZI İLE İTHALATI SIFIRLAMAK İSTİYORUZ”
Üretici Hasan Ege Tütüncüoğlu, sakız ağacının kuraklığa dayanıklı ve bakımı kolay bir tür olduğunu vurgulayarak şunları söyledi:
“Bu bitki ne su istiyor ne de ilaçlama gerektiriyor. Coğrafi işaretli hale gelen Çeşme sakızı, kilosu 15 bin TL’den alıcı buluyor. Türkiye yılda yaklaşık 20 ton damla sakızı ithal ediyor. Amacımız, bu üretimi büyütüp dışa bağımlılığı ortadan kaldırmak. Sakız sadece gastronomide değil, ilaç ve kozmetik alanlarında da çok kıymetli bir hammaddedir.”
DAMLA SAKIZININ KULLANIM ALANLARI GENİŞLİYOR
Sakız reçinesi, Türk kahvesinden dondurmaya, diş macunundan parfümlere kadar birçok üründe kullanılıyor. Özellikle mide rahatsızlıklarına iyi gelmesiyle de bilinen damla sakızı, sağlık sektöründe de yüksek talep görüyor.
YANAN BÖLGELERE SAKIZ AĞACI DİKİMİ
Sakız ağaçlarının orman yangınlarında büyük zarar gördüğünü vurgulayan Tütüncüoğlu, sözlerini şu şekilde noktaladı:
"Sakız Adası'nda yaşanan yangınlar nedeniyle üretim ciddi şekilde düşmüştür. Çeşme'de de benzer yangınlar yaşandığı için bu bölgelere sakız ağacı dikilmesi öncelikli olmalıdır. Zaten Orman Bakanlığı'nın bu yönde çalışmaları bulunmaktadır. Sakız ağacı sadece bu bölgede yetişmekle kalmayıp, az su istemesi ve kök yapısıyla erozyonu önleyici özellikleri nedeniyle Orman Bakanlığı'nın öncelikli türleri arasında yer almaktadır.
Ancak yeterli sayıda anaç ağaç kalmadığı için fidan üretimi sınırlıdır. Şu anda 26 bin sakız fidanı saksıda beklemekte, ancak uygun arazi tahsis edilemediği için dikilememektedir. Eğer devlet bu konuda uygun yasalar çerçevesinde yer tahsisi yaparsa, sadece bu fidanlar değil, 50 bine kadar sakız fidanını 6 ay içinde toprakla buluşturabiliriz. Böylece 5 yıl içinde yıllık 4-5 tonluk üretim kapasitesine ulaşabiliriz. Dünyada yalnızca Sakız Adası'nın 200-250 tonluk üretim yaptığı düşünülürse, bu miktar bile pazarda hızlıca pay sahibi olmamızı sağlayacaktır. Sakız ağacı, özellikle medikal kozmetik alanında yüksek katma değer oluşturan ve bölge ekonomisi için büyük fırsatlar sunan bir bitkidir. Bu potansiyelin mutlaka değerlendirilmesi gerekmektedir."
DAMLA SAKIZINDA KADIN İSTİHDAMI
Sakız ağacının çok uzun ömürlü ve uzun yaşayabilen bir ağaç olduğunu ifade eden üretici İbrahim Topal ise "Kök salma kapasitesi çok yüksektir, susuzluğa oldukça dayanıklıdır. Hiçbir şekilde ilaç istemez ve tamamen yüzde yüz organik ürün elde edilir. Sakız çizimi her yıl haziran ayının sonu ile temmuz ayının başında gerçekleşir. Bu tarih aralığı hava durumuna bağlı olarak 10 gün öncesine ya da 10-15 gün sonrasına kayabilir.
Ağaçları önce verev şekilde çizeriz, ardından 15'er-20 cm aralıklarla altlarına kireç dökeriz. Bu işlemden sonra sakız akmaya başlar. Sakız, yaklaşık iki aylık bir sürecin sonunda, ağustos sonuna doğru toplanmaya başlanır. Sakız toplama sürecinden sonra kadınların istihdamına ihtiyaç duyulur. Çünkü Çeşme bir turizm bölgesi olduğundan istihdam sadece temmuz, ağustos ve eylül aylarında yoğundur; ancak kış aylarında iş bulmak zordur. Eğer sakızcılığı bölgede geliştirirsek, kış aylarında evde oturan kadınlar ev işlerini yaparken aynı zamanda sakız temizliğiyle uğraşarak ekonomiye katkı sağlayabilirler" ifadelerini kullandı.
