Anayasa Mahkemesi, belediyelerin imar planına yakın parsellerde yapı ruhsatı alacaklardan talep ettiği “teknik alt yapı bedeli” uygulamasını iptal etti. Bu bedel, kanalizasyon ve içme suyu yatırımlarının finansmanı için alınırken, belediyeler tarafından tüm yapı ruhsatları için uygulanmaya başlamıştı.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, Anayasa Mahkemesi, belediyelerin “teknik alt yapı bedeli” adı altında ödeme talep edemeyeceğini açıkladı. Mahkeme, ilgili bedelin hesaplanma yönteminin net olarak belirlenmemiş olmasını, mülkiyet hakkına yönelik belirsiz bir sınırlama olarak değerlendirdi. Kararda, “Ödenmesi öngörülen teknik altyapı bedelinin hesaplanmasına ilişkin olarak herhangi bir ölçüt belirlenmeksizin yürütme organına sınırları ve kapsamı belirli olmayan bir yetki tanınması, mülkiyet hakkının kanunla sınırlanması ilkesiyle bağdaşmamaktadır” ifadeleri kullanıldı.
İmar Kanunu’nun 23. maddesi iptal edildi
Yüksek Mahkeme, İmar Kanunu’nun 23. maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesini iptal etti. Söz konusu madde, parselasyon planları tasdik edilmiş ancak teknik alt yapısı tamamlanmamış alanlarda yapı ruhsatı alacaklardan alt yapı bedeli talep edilmesini öngörüyordu. Mahkeme, bu hükmün belediyelere sınırsız yetki tanıdığını ve mülkiyet hakkını belirsiz biçimde kısıtladığını belirtti. Karar oybirliğiyle alındı ve 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
Belediyelere yönelik uyarılar
Kararın gerekçesinde, idareye yönelik önemli uyarılara yer verildi. Mahkeme, mülkiyet hakkına yönelik sınırlamaların kanunla yapılması gerektiğini vurguladı. Kararda, temel hakları sınırlayan kanunların yalnızca şeklen var olmasının yeterli olmadığı, aynı zamanda esasları ve çerçeveyi belirlemiş olması gerektiği ifade edildi.
Danıştay’ın önceki uyarıları
Daha önce Danıştay, belediyelere alt yapı katılım bedelinin uygulanacağı alanlarla ilgili uyarılarda bulunmuştu. Yapılaşmış bölgelerde mevcut teknik ve sosyal alt yapının varlığı halinde, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 23. maddesi kapsamında alt yapı bedeli alınamayacağı, sadece 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu çerçevesinde tevsii veya yenileme harcamalarına katılım payı talep edilebileceği belirtilmişti.
Belediyeler ve uygulamanın genişliği
Belediyeler, alt yapısı tamamlanmış bölgelerde dahi teknik alt yapı bedeli uygulamasına başlamış, bu durum birçok kez itiraza konu olmuştu. Mahkemenin iptal kararı, belediyelerin yapı ruhsatı gelirlerinde önemli bir değişikliğe neden olacak ve uygulamanın sınırlarını netleştirecek.
