Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin yerli savaş uçağı KAAN için gereken motorların ABD’den alınamadığını duyurdu.
New York’taki Türkevi’nde 27 Eylül akşamı basına konuşan Fidan, “KAAN'ın motorları ABD Kongresi'nde bekliyor, onların lisansı durmuş durumda” dedi. Fidan, bu durumu “müttefiklik ve stratejik ortaklık ruhuna yakışmıyor” sözleriyle eleştirdi.
Açıklamanın ardından sosyal medyada “KAAN havalanamayacak mı?”, “Endonezya’ya satış riske mi giriyor?” gibi yorumlar gündeme geldi.
“YERLİ VE MİLLİ DEĞİL” TARTIŞMASI
CHP Dışişleri Bakanlığı’ndan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı, emekli büyükelçi Namık Tan da sosyal medyada sert eleştirilerde bulundu. Tan, “Bizlere söylenen; KAAN’ın tamamen yerli ve milli olduğu idi. Meğer öyle değilmiş. Motorunu dışarıdan alacakmışız. Bizim yapmadığımız hiçbir uçağın ABD’den alınmış herhangi bir uçaktan farkı olmayacaktır” dedi.
Sosyal medyadaki tartışmaların ardından 28 Eylül'de bir açıklama yapan Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün, KAAN'ın seri üretiminin yabancı değil yerli motorla planlandığını ve geliştirme faaliyetlerinin de başarıyla devam ettiğini söyledi:
"Savunma sanayiinde süreç daima bu şekilde işler. Önce mevcut motorlarla başlanır, ardından milli motor projeleri devreye alınır. Biz de KAAN'ı blok yaklaşımıyla üretiyoruz. Yani farklı aşamalarda, farklı kabiliyetlerle güçlenen versiyonlarını envantere kazandırarak, kademeli olarak geliştiriyoruz. Bu kapsamda KAAN savaş uçağımızın teslimat takviminde bir gecikme bulunmamaktadır."
KAAN’DA KULLANILAN MOTOR
KAAN’ın prototiplerinde Amerikan yapımı General Electric (GE) F110 motorları kullanılıyor. Aynı motorlar F-16 ve F-15EX Eagle II savaş uçaklarında da yer alıyor.
GE’nin verilerine göre 17 ülke, savaş uçaklarında bu motoru tercih ediyor. Türkiye’de ise motorun bazı parçaları TUSAŞ tarafından üretiliyor. Ancak ABD yasalarına göre bu tür savunma ürünlerinin başka ülkelere satışı için Kongre onayı gerekiyor.
YERLİ MOTOR PLANI 2032’YE SARKTI
Eski TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, 2023’te yaptığı açıklamada KAAN uçaklarında 2028’den itibaren yerli motor kullanılacağını duyurmuştu.
Ancak mevcut TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu, Haziran 2025’te yaptığı açıklamada TF35000 turbofan motorunun entegrasyon tarihini 2032 olarak açıkladı. Motorun ilk prototip aşamasına yıl sonuna kadar geçmesi planlanıyor.
ENDONEZYA ANLAŞMASI VE İHRACAT RİSKİ
Türkiye bu yıl Endonezya ile 48 adet KAAN satışı için sözleşme imzaladı. Demiroğlu, bu uçakların teslimatının yerli motor ile yapılacağını duyurdu.
Ancak geçmişte yaşanan örnekler, kritik parçaların dışa bağımlılığının ihracat engeline yol açabileceğini gösteriyor. Türkiye, 2018’de Pakistan’a 1,5 milyar dolarlık T129 ATAK helikopteri satışı için anlaşma yapmış, fakat motorun ABD-İngiltere ortak üretimi olması nedeniyle izin alınamayınca ihracat gerçekleşememişti.
