Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (EÜTF) Hastanesi Üremeye Yardımcı Teknikler Merkezi (Tüp Bebek Merkezi), anne baba olma hayali kuran çiftler için 37 yıldır umut ışığı olmaya devam ediyor. Merkezin Ünite Sorumlusu Prof. Dr. Ege Nazan Tavmergen Göker, tüp bebek tedavisindeki yenilikçi yöntemleri anlattı.
Türkiye’nin ilk tüp bebek merkezi, 1988 yılında Prof. Dr. Refik Çapanoğlu’nun başkanlığında Prof. Dr. Erol Tavmergen ve Prof. Dr. Ege Nazan Tavmergen Göker öncülüğünde kuruldu. Prof. Dr. Göker, “Kurdukları laboratuvarda ilk denemelerini fareler üzerinde yaptıklarını” belirterek, kısa süre içinde çocuk sahibi olamayan çiftlerde tedaviye başladıklarını söyledi. Prof. Dr. Göker, “İlk 7 hastadan 2 tanesi gebe kaldı. Bu bebekler 1989’da dünyaya geldiler ve bu oran o tarihler için dünya istatistiklerinin üzerindeydi” dedi.
TÜP BEBEK TEDAVİSİNDE KADININ YAŞI BELİRLEYİCİ
Tüp bebek uygulamasını anlatan Prof. Dr. Göker, süreci şöyle özetledi: “Embriyo evli çiftlerden alınan yumurta ve spermin bir tüp içerisinde bir araya getirilmesi ile oluşur ve tüp bebek ismini de buradan alır. Tedaviye başlamadan önce hem kadını hem de erkeği ele almak önemlidir. Çünkü gebelik oluşmaması sadece kadına bağlı olmayabilir. Erkek faktörü de yüzde 50’ye varan oranlarda etkili olabiliyor. Tüp bebek tedavisinin uygulanabilmesi için kadının döllenmeye elverişli yumurta üretebilen en az bir yumurtalığının bulunması ve gebeliği sürdürebilecek bir rahiminin olması, erkeğin de sperminin olması gereklidir. Tüp bebek başarısında özellikle kadın yaşı çok önemli bir faktördür. Kadın yaşı 35 üzerine çıktığında gebelik şansı azalmaya başlar ve 40 yaşından sonra da iyice düşer.”
Prof. Dr. Göker, teknolojinin gelişimi ile birlikte birçok yeni yöntemin ortaya çıktığını ifade ederek, mikroenjeksiyon yöntemine değindi: “Bu yöntem, tek bir spermin yumurta hücresinin içerisine mikroskop altında enjekte edilmesi ile gerçekleşiyor ve embriyo oluşumunu takiben anne adayına transfer ediliyor.”
GENETİK AÇIDAN SAĞLIKLI BEBEK ŞANSI
Tüp bebek tedavisinin tercih edilme nedenlerinden birinin, hasta çocuğa tedavi imkânı olabilecek donör kardeş ihtiyacı olduğunu belirten Prof. Dr. Göker, “Belirli genetik hastalıklarda oluşan embriyonun hasta veya taşıyıcı olduğunun embriyodan biopsi alınarak ‘preimplantasyon genetik tanı (PGD)’ yöntemi ile belirlenmesi mümkün. Bu şekilde sağlıklı embriyonun transfer edilmesi ile genetik açıdan sağlıklı bir bebek sahibi olma şansı artıyor” dedi.
Prof. Dr. Göker, tüp bebek tedavisinin kullanım alanlarını ise şöyle açıkladı: “Tedavi çoğunlukla doğal yollarla çocuk sahibi olamayan çiftlerde uygulanıyor. Ancak erken menopoz, kanser tedavisi gibi nedenlerle yumurtalık rezervi kaybı yaşayan kişilerde de tercih edilebiliyor. Bu kapsamda erkek veya kadında eşey hücreleri, embriyolar -196°C’de dondurularak saklanabiliyor. Dondurma sonrası her yıl süre uzatması için başvurulması gerekiyor ve yasal olarak saklama süresi beş yıl. Bu süreyi aşan durumlarda Bakanlıktan izin alınması gerekiyor.”
EĞİTİM VE SERTİFİKASYON MERKEZİ
Prof. Dr. Göker, merkezin Türkiye’deki resmi kurumlar arasında hasta sayısı açısından üst sıralarda yer aldığını belirterek, “Merkezimiz sadece tedavi merkezi değil, Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş bir eğitim ve sertifikasyon merkezidir. Ege Bölgesi'ndeki tek sertifikasyon merkeziyiz ve altı ayda bir denetleniyoruz. Bu yönlerimizle hem sağlık hizmetlerine hem de bilimsel gelişmelere katkı sağlıyoruz” dedi.
