İzmir Katip Çelebi Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Deniz Canlıları Koleksiyon Merkezi, nadir ve nesli tehlike altında olan türler dahil 400’ü aşkın deniz canlısını tahnit yöntemiyle sergiliyor. Merkez, memelilerden omurgasızlara kadar uzanan geniş koleksiyonu ile deniz ekosisteminin zenginliğini gözler önüne seriyor.
Türkiye’de benzeri bulunmayan merkez, 2015 yılında bir araya getirilen örneklerle müze niteliğinde ziyarete açıldı. Koleksiyon arasında kılıç dişli yılan balığı, köpek balığı, koruma altındaki caretta carettalar ve nano balığı gibi özel türler de yer alıyor. Nesli tükenme tehlikesi altındaki birçok canlı, tahnit yöntemiyle koleksiyona kazandırılırken, örneklerin tümü Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Erhan Irmak’ın yaklaşık 30 yıllık birikimi ile titizlikle hazırlanıyor. Irmak tarafından tek tek temizlenip işlenen canlılar, son hallerine getirilerek ziyaretçilerin ilgisine sunuluyor.
Merkez, hafta içi 09.00-16.00 saatleri arasında, rektörlük tarafından verilen izin doğrultusunda tüm ziyaretçilere açık.
Denizden müze yolculuğu
Merkezin kuruluş sürecini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Erhan Irmak, “İçerideki malzemelerin oluşturulması ve toplanması ise çocukluk dönemime, yaklaşık 35-40 yıl öncesine uzanan bir süreç. Kumsalda dalarak kabuk ve deniz kabukları toplamakla başlayan bu ilgi, amatör balık avcılığı sayesinde daha da arttı. Üniversiteye girişle birlikte bilgi birikimi devam etti; ardından bilimsel ekspedisyonlar gerçekleştirildi, örneklemeler yapıldı, balık hallerine gidildi ve balıkçılarla kurulan iletişim sayesinde müzemiz bugünkü haline ulaştı. Müzemizde denizlerde yer alan memelilerden omurgasızlara kadar pek çok canlı grubu bulunmakta. Ağırlığı kemikli ve kıkırdaklı balıklar oluşturmakta. Bunun yanı sıra midye, salyangoz, yengeç, karides ve kafadan bacaklılar gibi omurgasız türleri de koleksiyonumuzda yer almakta. Hamsi ve sardalya gibi herkesin bildiği ticari türlerin yanı sıra lüfer ve levrek gibi türler ile adını bile bilmediğimiz pek çok balık da burada sergilenmekte. Özellikle bazı köpek balığı türleri ile mersin balıkları gibi nesli tehdit altında olan türlerin sayısı oldukça azalmış. Akdeniz gibi balıkçılığın yoğun olduğu bir bölgede bile artık nadiren rastlanan beyaz köpek balığının müzemizde bulunan örneği yaklaşık 20 yıllık. Omurgasız türlerinde de artık göremediğimiz canlılar mevcut” dedi.
Ziyaretçilere açık
Merkezde yalnızca Türkiye denizlerine ait canlılar bulunduğunu vurgulayan Irmak, “Tatlı su türleri yer almamakta, tüm örnekler kendi sularımızdan elde edilmiş canlılardan oluşmakta. Çoğu türü kendimiz topladık, büyük bir kısmını ise balıkçılardan temin ettik. Hafta içi mesai saatlerinde merkezde sürekli bulunuyoruz ve dışarıdan randevusuz gelen ziyaretçileri de geri çevirmiyoruz. Ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı ilköğretim ve ortaöğretim kurumlarıyla yaptığımız protokol kapsamında okullar belirlenen gün ve saatlerde randevu alarak koleksiyon merkezimizi ziyaret edebilmekte. Randevular ilgili birim üzerinden alınmakta olup gerekli bilgilere üniversitemizin internet sayfasından ulaşılabilmekte” ifadelerini kullandı.
