Yanlış ayakkabı seçimi ve hatalı basış biçimleri, çocuklarda sadece ayak problemlerine değil, diz, kalça ve bel ağrılarına hatta duruş bozukluklarına ve skolyoza zemin hazırlayabiliyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Podoloji Programı Öğr. Gör. Muharrem Tosun, çocuklarda ayak sağlığını etkileyen en yaygın sorunları şöyle sıralıyor: "Düztabanlık, içe basma, parmak ucunda yürüme, tırnak batması ve mantar enfeksiyonları çocuklarda sık rastlanan problemlerdir. Bunlar erken fark edilmediğinde ileride daha ciddi sorunlara yol açabilir."
Tosun, ayak deformitelerinin sadece ayağı değil tüm iskelet sistemini etkilediğine dikkat çekiyor: "Yanlış basış veya ayak deformiteleri sadece ayağı değil tüm iskelet sistemini etkiler. Diz, kalça ve bel ağrıları, duruş bozuklukları hatta skolyoz gibi omurga problemlerine zemin hazırlayabilir."
Podolojinin çocuklar için önemine de vurgu yapan Tosun, “Podoloji, ayak sağlığı üzerine uzmanlaşmış bir bilim dalıdır. Podologlar çocukların ayak yapısını inceleyerek olası sorunları erken teşhis edebilir. Çocuklara özel podolojik muayeneler 3–4 yaşından itibaren yapılmalıdır. Bu dönemde yürüyüş şekli ve ayak kemik gelişimi daha net görülebilir.” diyor.
AYAKKABI SEÇİMİNDE ESNEKLİK VE DOĞRU NUMARA ÖNEMLİ
Çocukların ayak yapısının yetişkinlerden farklı olduğuna işaret eden Tosun, yanlış ayakkabı seçiminin kalıcı problemlere yol açabileceğini belirtiyor: "Çocukların ayak kemikleri henüz gelişim aşamasındadır, bu yüzden çok daha esnek yapıdadır. Yanlış ayakkabı seçimi veya sert tabanlı ayakkabılar, bu dönemde kalıcı problemlere daha hızlı yol açabilir."
Tosun, okul çağındaki çocuklar için ayakkabı seçiminde dikkat edilmesi gereken kriterleri şöyle aktarıyor:
"Yanlış ayakkabı tercihleri günümüzde ayaklarda karşılaştığımız tırnak batması, nasır gibi mekanik problemlerin en önemli sebeplerinden biri olduğu gibi halluks valgus, pençe-çekiç parmak gibi ön ayak deformitelerinin de oluşum nedenlerinin başında gelmektedir. Bu da çocukların yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Ayrıca ifade etmek gerekir ki önemli olan ayakkabının malzemesinden çok, ayağı doğru desteklemesi ve hava alabilmesine olanak sağlamasıdır. Deri veya kösele tartışmasından ziyade, özellikle okul çağındaki çocuklarda ayakkabı seçiminde rahatlık, esnek taban ve doğru numara kriterleri öncelikli olmalıdır."
SPOR AKTİVİTELERİNDE AYAK SAĞLIĞINA DİKKAT
Tosun, çocukların spor aktivitelerinin ayak sağlığında risk oluşturabileceğine de değiniyor:
“Futbol ve basketbol gibi sporlarda burkulma ve darbe riski, bale gibi aktivitelerde ise tırnak batması ve deforme tırnak sorunları, koşu aktivitelerine katılanlarda ise ayak mantarı sorunları görülebilmektedir. Doğru ayakkabı, koruyucu ekipman ve düzenli kontroller bu riskleri azaltır. Burada dikkat çekmek istediğim bir konu da özellikle futbol ve basketbol oynarken çocukların birbirlerinin ayağına basmaları ya da travma sonucu genellikle baş parmaklarda subungual hematom dediğimiz tırnak altında kan toplanması durumuyla karşılaşabiliyoruz ve bu durum tırnağın düşmesine sebep olabiliyor. Bu tarz problemlerde velilerin en geç iki gün içerisinde podoloğa müracaat etmesi durumunda tırnağın düşmesi engellenebilir böylece ileride karşılaşılabilecek tırnak yatağı problemlerinin de önüne geçilebilir.”
AYAK GELİŞİMİNİ DESTEKLEYECEK BASİT ÖNLEMLER
Ebeveynlere çocukların ayak sağlığını koruma konusunda önerilerde bulunan Tosun, şunları söylüyor:
"Çocuğun yürüme biçimini gözlemlemek, ayakkabılarının ayağına küçük gelmediğinden emin olmak, ayakta ağrı ya da şişlik olduğunda gecikmeden uzmana başvurmak önemlidir. Ayrıca çocukların farklı zeminlerde (kum, çim gibi) çıplak ayakla yürümesine fırsat vermek de ayak gelişimini destekler."
Tosun, pratik önerilerini şöyle tamamlıyor:
“Çocuklara ayakkabı alırken mutlaka akşam saatlerini tercih etsinler çünkü gün içerisinde ayaklar şişip 0,5-1 numara kadar büyüyebilir. Çocuklarda en az iki çift günlük ayakkabı dönüşümlü kullanılmalı. Aynı ayakkabı sürekli giyildiğinde iç astar kurumadan tekrar kullanılır ve bu da mantar ve kötü koku riskini artırır. Ayak hijyenine dikkat etsinler, çoraplar her gün değiştirilmeli ve pamuk, bambu içerikli olmalıdır. Tırnaklar çok kısa olmayacak şekilde küt olarak kesilmeli. 5-6 aylık periyodlarla çocukların ayak numaralarını ölçüp ve ayakkabıyla olan uyumunu gözlemlemeliler. Çocukların ayaklarını ihmal etmeyin.”
