Acıbadem Maslak Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Levent Eralp, aileleri uyarıyor: “Topallama hiçbir zaman sadece bir ağrı belirtisi olarak geçiştirilmemeli. Çünkü bazı durumlarda bu, saatler içinde eklemde kalıcı hasar, kemik deformitesi hatta yaşam boyu sürecek olan sakatlıklarla sonuçlanabiliyor. Erken tanı sayesinde hem fiziksel gelişim hem de psikososyal iyilik hali korunuyor. Aileler ‘nasıl olsa geçer’ diyerek beklemek yerine mutlaka bir uzmana başvurmalıdır.”
YÜRÜYÜŞTE AKSAMA, DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN SİNYAL
Topallama, yürürken bacağın normalden farklı hareket etmesi, yükün eşit dağılmaması ya da ağrı nedeniyle yürüme düzeninin bozulması şeklinde kendini gösteriyor. Bazı çocuklarda geçici kas yorgunluğuna bağlı olarak ortaya çıkarken, bazılarında kemik, eklem veya sinir sistemine dair ciddi bir hastalığın habercisi olabiliyor. Bu durum, çocukların koşma ve zıplama gibi aktivitelerde zorlanmasına ve düşme riskinin artmasına neden oluyor.
FİZİKSEL VE PSİKOSOSYAL ETKİLER
Prof. Dr. Levent Eralp, topallamanın yalnızca fiziksel etkiler yaratmadığını, aynı zamanda çocuğun psikolojik ve sosyal yaşamını da etkilediğini belirtiyor: “Koşma, zıplama gibi aktivitelerde zorlanması nedeniyle hareket kısıtlılığı oluşuyor. Kas-iskelet sistemi gelişiminde ortaya çıkan durumlarda, çocukta dengesiz yüklenme, kalça-diz-omurga hizalanmasında sorunlar gelişiyor. Dengesiz yürümesi ise kazalara davetiye çıkarıyor. Bütün bu olumsuz etkiler, yaşıtları gibi hareket edemeyen çocukları fiziksel olduğu kadar, psikolojik ve sosyal olarak da etkiliyor.”
TOPALLAMANIN NEDENLERİ YAŞA GÖRE DEĞİŞİYOR
Çocuklarda topallamanın nedenleri yaş gruplarına göre farklılık gösteriyor:
0-3 yaş: Doğumsal kalça çıkığı, enfeksiyonlar (septik artrit ve osteomyelit) ve travmalar
3-6 yaş: Geçici sinovit, Perthes hastalığı, septik artrit
6-10 yaş: Travmalar, Perthes hastalığı, büyüme ağrıları, juvenil artrit
10 yaş ve üzeri: SCFE (kaymış femoral epifiz), spor yaralanmaları, romatolojik hastalıklar, nadiren kemik tümörleri
Topallamanın süresi, eşlik eden belirtiler ve çocuğun yaşı, doğru tanıya ulaşmada önemli ipuçları sunuyor.
BU DURUMLARDA DOKTORA BAŞVURUN!
Prof. Dr. Levent Eralp, aileleri şu durumlarda uyarıyor: “Birkaç gün süren topallamalarda, özellikle ağrıya eşlik eden ateş, gece uyanma, eklemde şişlik ve kızarıklık gibi belirtiler varsa, topallama travmaya bağlı oluştuysa, şikayetler tekrarlıyor veya hiç geçmiyorsa, ailelerin vakit kaybetmeden bir uzmana başvurmaları önem taşıyor. Topallamayla birlikte ayağını kullanmak istemeyen, halsiz düşen veya kilo kaybı yaşayan çocuklarda da daha ciddi hastalıkların araştırılması gerekebiliyor.”
TEDAVİ YÖNTEMLERİ NEDENİNE GÖRE DEĞİŞİYOR
Topallamanın nedeni belirlendikten sonra uygulanacak tedavi farklılık gösterebiliyor. Her topallama cerrahi gerektirmese de bazı durumlarda ameliyat şart olabiliyor. Örneğin, kaymış femoral epifizde kalça başının sabitlenmesi veya Perthes hastalığında ileri evrelerde kemik düzeltme ameliyatları gerekebiliyor. Septik artrit gibi acil durumlarda ise enfeksiyonun kontrol altına alınması için cerrahi müdahale kritik önem taşıyor.
Prof. Dr. Levent Eralp, kemik iltihapları ve tümör vakalarında da cerrahi işlemlerin kaçınılmaz olabileceğini vurguluyor: “Osteomyelit gibi enfeksiyonlarda iltihaplı dokunun temizlenmesi ve uzun süreli antibiyotik tedavisi gerekiyor. Tümör vakalarında, tümörün çıkarılması, gerekirse protezle desteklenmesi ve onkoloji ekibiyle tedavinin sürdürülmesi şarttır. Ayrıca travmatik kırıklar veya büyüme plağı yaralanmalarında da kemiklerin düzgün kaynamaları için plak ya da vida uygulamaları yapılabiliyor. Her vaka için ayrı bir planlama yapıyoruz ve erken tanı sayesinde çoğu zaman çocuklar tamamen sağlığına kavuşuyor.”
