Son bir yılda içme suyu fiyatlarında yaşanan artış, vatandaşın bütçesini ciddi biçimde zorlamaya başladı. Bu dönemde damacana suya ortalama iki, bazı markalarda ise üç kez zam geldi.
Eve servis edilen 19 litrelik damacanaların fiyatı markasına göre 135 liradan başlayıp 190 liraya kadar çıkıyor. Eğer iade damacana yoksa, tüketici 250 ila 300 liraya kadar çıkan fiyatlarla karşılaşıyor. Geçen yıla kıyasla su fiyatları en az yüzde 50 oranında artmış durumda.
Suyun maliyeti 3 lira, satış fiyatı 150 lira
Araştırmalara göre satılan suyun gerçek maliyeti toplam fiyatın yalnızca yüzde 1 ila 3’ü arasında değişiyor. Bu da 150 liraya satılan bir damacananın içindeki suyun maliyetinin 1,5 ila 3 lira civarında olduğu anlamına geliyor.
Kalan tutarın büyük kısmı ambalaj, nakliye, personel giderleri, pazarlama ve reklam masraflarına gidiyor. Ancak sektördeki veriler, bu gerekçelerin zam oranlarını açıklamakta yetersiz kaldığını gösteriyor. Ambalajların dönüşümlü olması, akaryakıt fiyatlarının son bir yılda artmaması ve personel giderlerinin sabit kalmasına rağmen fiyatlar yükselmeye devam ediyor.
Tarife var ama uyan yok
İstanbul Sucular ve Meşrubatçılar Odası verilerine göre, İstanbul’da 19 litrelik damacananın resmi satış fiyatı 110 lira olmalı. Bu tarife, TESK ve oda tarafından belirlenmiş durumda. Ancak bugün bu tarifeye uyan marka neredeyse kalmadı.
Bazı küçük markalar “gelal kampanyası” gibi yöntemlerle bu seviyede satış yapmaya çalışsa da pazar payları yok denecek kadar düşük.
Oda Başkanı Ahmet Turan Akkaya, “Hiçbir gerekçe yokken yapılan zamları kabul etmiyoruz. Markaları Ticaret Bakanlığına şikâyet ettik” diyerek tepkisini dile getirdi.
Rekabet Kurumu’ndan ceza geldi ama etkisi sınırlı
Mayıs ayında Rekabet Kurumu, sektördeki iki büyük firmaya ortak fiyat politikası belirledikleri gerekçesiyle 26 milyon TL idari para cezası uyguladı.
Ancak uzmanlara göre bu ceza, şirketlerin yüksek ciroları karşısında caydırıcı olmaktan çok uzak. Sektör temsilcileri, “Fiyat rekabeti yerini sessiz bir kartel düzenine bıraktı” değerlendirmesinde bulunuyor.
