ABD'de zorunlu harcama kalemlerinden biri olan gıda ürünleri, halkın en büyük ekonomik stres unsurlarından biri haline geldi. Forbes’un haberine göre, Amerikalı yetişkinlerin yüzde 90’a yakını market alışverişi sırasında kendini stresli hissediyor.
MARKET FİYATLARI EN BÜYÜK STRES NEDENİ
Associated Press-NORC araştırmasına göre, halkın yüzde 53’ü market fiyatlarını "büyük stres kaynağı" olarak nitelendiriyor. Yüzde 33’lük bir kesim ise market alışverişlerini “daha az ama yine de stresli” olarak tanımlıyor.
Araştırmada dikkat çeken diğer veriler ise şöyle:
Konut maliyetleri (%47),
Tasarruf eksikliği (%43),
Maaş yetersizliği (%43),
Sağlık harcamaları (%42).
Bu sonuçlar, gıda fiyatlarının tüm diğer ekonomik kaygıların önüne geçtiğini ortaya koyuyor.
GIDA ENFLASYONU GENEL ORTALAMANIN ÜZERİNDE
ABD’de açıklanan son Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerine göre, gıda fiyatları son 12 ayda yüzde 3 arttı. Bu oran, genel enflasyonun (yüzde 2,7) üzerinde gerçekleşti.
Market alışverişleri: %2.4 artış
Restoran harcamaları: %3.8 artış
HAYVANSAL GIDALARDA ZAM YAĞMURU
Et, tavuk, balık ve yumurta gibi temel hayvansal protein içeren ürünlerde fiyat artışları ciddi boyutlara ulaştı:
Yumurta: %27.3 artış
Et-tavuk-balık: %5.6 artış
Alkolsüz içecekler: %4.4 artış
Tahıl ve süt ürünleri: %0.9 artış
Meyve-sebze: %0.7 artış
Özellikle yumurta fiyatları, düzine başına 64 cent zamlanarak gıda enflasyonunun sembolü haline geldi.
TARİFE KARARLARI MARKET FİYATLARINA YANSIYACAK
Yale Üniversitesi Bütçe Laboratuvarı’nın öngörüsüne göre, yeni gümrük tarifeleri gıda fiyatlarını %3 ek artırabilir. Özellikle taze meyve ve sebzelerde ilk etapta yüzde 7’ye varan fiyat sıçramaları bekleniyor.
Bazı temel ürünlerde beklenen uzun vadeli fiyat artışları:
İşlenmiş pirinç: %10.2
Şeker, tahıl, içecek ve süt ürünleri: %3-5 arası
ABD’NİN GIDA İTHALATINDA 5 ÜLKE ÖNE ÇIKIYOR
2024 yılında ABD, 221 milyar dolarlık gıda ürünü ithal etti. Bu ürünlerin %62’si şu beş ülkeden geldi:
Meksika, Kanada, Avrupa Birliği, Brezilya ve Çin.
Yeni tarife kararları:
AB ürünlerine %15 tarife
Kanada’dan USMCA dışı ürünlere %35
Çin ürünlerinde ortalama tarife %55
Brezilya için %50’ye kadar ek tarife olasılığı
Meksika içinse uygulama 90 gün askıya alındı
Uzmanlar, bu tarifelerin kısa sürede market raflarına yansıyacağını ifade ediyor.