Aralık ayının son günlerine girilirken, 21 Aralık kış gündönümü bir kez daha gündemin üst sıralarına çıktı. Yılın en uzun gecesinin yaşandığı bu tarihin ardından, gündüz ve gece sürelerinde nasıl bir değişim olacağı merak ediliyor. Güneş’in konumu ve Dünya’nın eksen eğikliği, bu sürecin temel belirleyicileri arasında yer alıyor.
21 Aralık’tan sonra gündüzler uzuyor mu?
Kış gündönümüyle birlikte Kuzey Yarımküre’de önemli bir astronomik süreç başlıyor.
21 Aralık’ta Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik açıyla düşüyor. Bu tarih, Kuzey Yarımküre için yılın en kısa gündüzü ve en uzun gecesi olarak kayıtlara geçiyor.
Bu tarihten sonra, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Kuzey Yarımküre’de gündüzler her gün birkaç dakika uzamaya, geceler ise kısalmaya başlıyor. Bu süreç, 21 Mart ilkbahar ekinoksuna kadar devam ediyor.
Gündüzler uzasa da soğuklar neden sürüyor?
Gündüz sürelerinin uzaması, sıcaklıkların hemen artacağı anlamına gelmiyor.
Atmosferin ve yeryüzünün ısıyı tutma süresi nedeniyle, kış mevsiminin etkileri bir süre daha hissediliyor. Bu nedenle ocak ve şubat ayları, gündüzler uzamasına rağmen genellikle en soğuk dönemler olarak yaşanıyor.
21 Aralık’ta neler oluyor?
Güneş’in konumu ve mevsimsel değişim
-
Güneş, Güney Yarımküre’ye yıl boyunca gelebileceği en dik açıyla ulaşır.
-
Kuzey Yarımküre’ye ise en eğik açıyla gelir.
-
Güney Yarımküre’de yaz, Kuzey Yarımküre’de kış mevsimi başlar.
Kutup dairelerinde gün ve gece
-
Kuzey Kutup Dairesi’nde 24 saat gece yaşanır.
-
Güney Kutup Dairesi’nde 24 saat gündüz görülür.
-
Aydınlanma çizgisi kutup dairelerinden geçer.
Bu tarihte Kuzey Yarımküre’de gölge boyları yılın en uzun seviyesine ulaşır.
Türkiye’de en uzun gece nerede yaşanıyor?
Türkiye’de en uzun gece Sinop’ta yaşanıyor. Coğrafi olarak ülkenin en kuzeyinde yer alan Sinop’ta, 21 Aralık gecesi yaklaşık 15 saat 6 dakika sürüyor. Bu özelliğiyle Sinop, Türkiye’de yılın en uzun gecesini yaşayan şehir olarak öne çıkıyor.
Güney illerde gece süresi daha kısa
Türkiye’nin güneyine doğru inildikçe gece süresi kısalıyor.
Örneğin Hatay’da gece süresi yaklaşık 14 saat civarında gerçekleşiyor. Bu durum, gündüz ve gece sürelerinin enleme bağlı olarak değiştiğini açık şekilde ortaya koyuyor.
