İzmir Büyükşehir Belediyesi Ağustos ayı olağan meclis toplantısının üçüncü birleşiminde, TCDD ile belediyenin yüzde 50 ortak olduğu İZBAN’da 90 dakika aktarma ve Halk Taşıt uygulamalarının kaldırılmasına yönelik madde kabul edildi. Yeni düzenlemeye göre, İZBAN’da İzmirim Kart hâlen geçerli olacak; yolcular yalnızca belirtilen ayrıcalıklardan faydalanamayacak. Diğer toplu taşıma araçlarında mevcut sistem aynen devam edecek.
Meclis toplantısı, İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Dr. Zafer Levent Yıldır yönetiminde gerçekleştirildi. Oturumda, İzmir Banliyö Sistemi’nde (İZBAN) 90 dakika aktarma ve Halk Taşıt uygulamasının kaldırılması oy çokluğuyla kabul edildi.
“2022 YILINDA ENERJİ BİRİM FİYATLARINA YÜZDE 300'DEN FAZLA ZAM GELDİ”
İZBAN’ın sürdürülebilirliği için hazırlanan fizibilite raporuna değinen Zafer Levent Yıldır, “Hazırlanan protokolde imza altına alınan mali tablo şöyle gösteriliyor: Taşınması öngörülen yolcu sayısı yılda en az 200 milyon. Bu kadar yolcunun mevcut hat kapasitesi ile taşınması mümkün değil. Elde edilmesi gereken yıllık bilet geliri yaklaşık 200 milyon dolar. TCDD’ye ödenmesi gereken hat kullanımı, en fazla bilet gelirlerinin yüzde 5’i. Bunlar protokolde var. Ama 2024’te tablo farklı gelişiyor. Bir yılda taşınması öngörülen yolcu sayısı 200 milyon derken bakıyoruz sayı 82 milyon. Bu yolcuların yaklaşık yüzde 15’i ücretsiz taşınıyor. Elde edilen yıllık bilet geliri ise 22,18 milyon dolar. Beklenen 200 milyondu. Protokole göre TCDD’ye hat kullanım bedeli için yüzde 5 kira ödememiz gerekiyor. Ama burada hat kiralama bedeli 7,56 milyon dolar. Yani bilet gelirlerinin yüzde 34’ünü oluşturuyor. Bu protokol maddesinin uygulanması halinde, bilet gelirlerinin yaklaşık 1 dolar düzeyinde olması gerekiyor. Ancak protokol imzasından sonra çıkan UKOME kanunu ile kent içi ulaşım ücretleri tespiti UKOME’ye devrediliyor. Protokolün bu maddesi uygulanmamış oluyor. Hem fizibilite raporunda hem de protokolde öngörülen yaklaşık 1 dolar olması gereken yol başı biniş geliri, 0,44 dolardan bugün 0,33 dolara kadar geriliyor. 2022 yılında enerji birim fiyatlarına yüzde 300’den fazla zam geldi. Bu artış hiçbir zaman bilet fiyatlarına yansıtılmadı” dedi.
“HEPİMİZ BU KENTİN İYİLİĞİ İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
CHP Grup Başkan Vekili Altan İnanç, İZBAN’ın zarar ettiğini belirterek, “İZBAN uygulaması gerçekten merkezi hükümet ile yerel yönetimlerin birlikte hayata geçirdiği önemli bir çalışma. Kent ulaşımına ciddi katkı sağlıyor. İzmir trafiğinin yüzde 20’sini İZBAN ile çözüyoruz. Geri kalan yüzde 80’ini de ESHOT, İZULAŞ, İZDENİZ, İzmir Metro ve tramvay sistemi ile çözüyoruz. Dolaysıyla 90 dakika uygulaması ile İzmirlinin bütçesine katkı devam ediyor. Sadece yüzde 20’lik kısımda yeni bir düzenleme yapılıyor. Hepimiz bu kentin iyiliği için çalışıyoruz. Doğru şeyler yapmaya çalışıyoruz. Dünya, ülkemiz değişiyor. 'İZBAN iyi gitmiyor ama bu değişmesin. Bu kötü gidiş devam etsin.' Böyle olmaz. Aklını, bilimi kullanan insanlar yanlış giden şeyi düzeltme gereği hisseder. Bu maddeyi oylarken hepimizin İzmirliye daha iyi hizmet etme gayreti içerisinde olduğumuzdan şüphe duymayın” dedi.
“DÖNEM ZARARI SÖZ KONUSU”
CHP Karşıyaka Meclis Üyesi Candaş Yeter ise, “Plan ve Bütçe Komisyonu olarak değerlendirmeleri yaparken, şirketin mali yapısı hakkında detaylı bilgi içeren ve İZBAN Genel Kurulu’nda da görüşülen bağımsız denetim raporunu kendimize referans aldık. Bu raporda 2023 ile 2024 yıllarına ait kar ve zarar tablolarına yer verilmiş. Tablodaki verilere göre İzmir Banliyö Taşımacılığı Anonim Şirketi’nin 2023 takvim yılında 1 milyar 563 milyon 168 bin 578 TL, 2024 takvim yılında ise 906 milyon 391 bin 898 TL dönem zararı söz konusu” dedi. Ayrıca İZBAN’da 900 milyon liralık sermaye artışı yapılacağı belirtildi.
Yeni sistem, İZBAN AŞ tarafından yapılacak teknik altyapı çalışmaları tamamlandığında hayata geçirilecek. İzmirim Kart ise hâlen İZBAN’da geçerli olacak.
TOPLU TAŞIMA ÜCRETLERİNDE DÜZENLEME
İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi, kent içi toplu taşıma araçlarında da ücret tarifesinde değişikliğe gitti. 1 Eylül 2025 itibarıyla geçerli olacak A Tarifesi kapsamında tam biniş 25 TL’den 30 TL’ye, öğrenci ücreti 10 TL’den 15 TL’ye, öğretmen binişi 17,72 TL’den 20 TL’ye, 60 yaş üstü biniş ücreti ise 20 TL’den 25 TL’ye çıkarıldı. Aylık öğrenci abonman kontör ücreti 4,80 TL’den 6,34 TL’ye yükseltildi. 90 dakika uygulaması ise değişmedi; ilk binişten sonraki 90 dakika içinde yapılan aktarmalar ücretsiz olacak.
HALK TAŞIT UYGULAMASI DEVAM EDİYOR
İZBAN dışındaki toplu ulaşım sistemlerinde Halk Taşıt uygulaması sürecek. Karara göre, her gün 05.00–07.00 ve 19.00–20.00 saatleri arasında biniş ücretine yüzde 50 indirim uygulanacak. Bu saatlerde yeni tarifeye göre tam biniş 15 TL, öğrenci 7,5 TL, öğretmen 10 TL, 60 yaş üstü 12,5 TL olacak.
MALİYETLER BÜTÇEYİ ZORLUYOR
İzmir Büyükşehir Belediyesi, bilet fiyatı düzenlemesinin zorunlu hale gelmesinde akaryakıt, enerji, döviz bazlı yedek parça, personel giderleri ve amortisman maliyetlerindeki artışın etkili olduğunu vurguladı. 2025 yılı Ağustos ayı itibarıyla toplu ulaşım hizmetlerinin devamı için belediye bütçesinden 7,3 milyar TL sübvanse edilerek bilet fiyatlarının mevcut seviyede tutulduğu belirtildi.
