Son yıllarda dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de artış gösteren kanser vakaları, erken tanının önemini bir kez daha gündeme taşıdı. Erzincan Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Arif Akyıldız, hastalıkla ilgili merak edilen pek çok konuya açıklık getirdi.
Kanserin, vücutta hücrelerin kontrolsüz çoğalmasıyla başlayan ve zamanla yayılabilen ciddi bir sağlık problemi olduğunu dile getiren Akyıldız, hastalığın tanısı ve tedavisinde bilinçli olmanın önemine dikkat çekti. Akyıldız, “Normalde vücudumuzdaki hücreler belirli bir düzen içinde büyür, bölünür ve ölürler. Kanser hücreleri ise, kontrolsüz şekilde çoğalan ve bulundukları dokudan başka bölgelere yayılabilen (metastaz yapabilen) anormal hücrelerdir. Adeta vücudun farklı bir hücresi gibi yönetimden bağımsız hareket ederek kendi kafasına göre sürekli çoğalırlar. Zamanla ‘sıçrama özelliği’ dediğimiz lenf bezlerine, oradan da kan dolaşımına karışarak farklı organlara yayılma yeteneği kazanırlar.” dedi.
ETKİLİ OLAN FAKTÖRLER
Hastalığın ortaya çıkmasında etkili olan faktörleri de sıralayan Akyıldız, genetik yatkınlık ve yaş gibi değiştirilemeyen unsurların yanı sıra yaşam tarzına bağlı risklere de dikkat çekti. “Genetik yatkınlık, ileri yaş, tütün ürünleri kullanımı, alkol tüketimi, sağlıksız beslenme, obezite, fiziksel hareketsizlik, bazı virüsler (ör. HPV, EBV, Hepatit), radyasyona maruziyet ve bazı kimyasal maddeler (kanserojenler) gibi faktörler kanser riskini artırmaktadır.” ifadelerini kullandı.
Kanserin türüne göre değişiklik gösteren belirtiler konusunda ise Akyıldız, bazı ortak uyarı işaretlerine karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtti: “Her kanser türünün kendine özgü belirtileri olmakla birlikte, bazı genel uyarı işaretleri vardır. Uzun süre geçmeyen öksürük veya ses kısıklığı, nedeni bilinmeyen kilo kaybı, ciltteki iyileşmeyen yaralar veya yeni ortaya çıkan benler, memede veya vücudun herhangi bir yerinde ele gelen kitle, yutma güçlüğü, bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi belirtiler kanserin habercisi olabilir. Bu şikayetler her zaman kanser anlamına gelmez; fakat erken teşhis açısından mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.”
Tedavi sürecinin hastaya özel planlandığını aktaran Akyıldız, multidisipliner bir yaklaşımla yürütülen tedavilerde amacın yalnızca tümörü yok etmek değil, aynı zamanda hastanın yaşam kalitesini artırmak olduğuna işaret etti: “Tedavinin amacı, kanser hücrelerini yok etmek, hastayı bu hastalıktan tamamen kurtarmak, bazen de tümörün büyümesini durdurmak veya yavaşlatmak, hastalığın yayılmasını önlemek ve yaşam kalitesini artırmaktır.”
Erken tanının, tedavi başarısını doğrudan etkileyen en kritik unsurlardan biri olduğunun altını çizen Akyıldız,
"Hastanemizde kanser taramaları ve tanı amaçlı testler yapılabilmektedir. Özellikle yaş ve risk faktörlerine göre düzenli sağlık kontrolleri ve taramaları; örneğin mamografi, kolonoskopi, smear testi ve sigara içenlerde tomografi gibi erken tanı tetkikleri hayati önem taşır. Unutmayalım ki erken tanı hayat kurtarır." diyerek vatandaşlara çağrıda bulundu.
Öte yandan, Amerika’daki dünyanın önde gelen kanser araştırma merkezlerinden Texas MD Anderson’da araştırmacı olarak görev yaptığını belirten Akyıldız, Türkiye’nin özellikle yeni nesil akıllı ilaçların geri ödeme sistemine dahil edilmesiyle, birçok ülkeden ileri seviyede tedavi olanaklarına sahip olduğunu vurguladı. Erzincan’da yeni kurulan kemoterapi ünitesinde de bu modern tedavi yöntemlerinin başarıyla uygulandığını sözlerine ekledi.
