Osmanlı İmparatorluğu’nda 18 yaşından küçük katillerin cezalandırılması, hem şer’î hem örfî hukuk kuralları çerçevesinde uygulanıyordu. Buluğ çağına erişmiş katiller, maktulün ailesi affetmediği sürece idam veya kalebentlik cezalarına çarptırılıyordu.
Osmanlı’da çocuk katiller hangi yaşta cezalandırılırdı?
Osmanlı’da hem eski Türk yasalarında hem de İslam hukuku kapsamında, katilin idam cezası alabilmesi için buluğ çağına erişmiş olması gerekiyordu. Erkeklerde bu yaş genellikle 12–15, kızlarda 9–15 olarak belirlenmişti.
Hukukta ayrıca avârız adı verilen ve cezaî ehliyeti ortadan kaldıran durumlar tanımlanmıştı. 1917 tarihli aile kararnamesi ile cezaî ehliyet yaşı 18 olarak belirlenmiş, ancak öncesinde uygulamalar yukarıdaki yaş aralıklarına göre yürütülmüştür.
Devlete karşı işlenen cinayetler Osmanlı’da nasıl affediliyordu?
Devlete karşı işlenen suçlarda cezalar genellikle ailelerle anlaşmaya dayalı olarak affedilebiliyordu. Bu tür davalarda devlet, affetme yetkisine sahipti ve ceza daha esnek uygulanabiliyordu.
Kişiye karşı işlenen suçlarda devletin affetme yetkisi yoktu. Buluğ çağına erişmiş katil, maktulün ailesi affetmediği sürece idam veya ömür boyu kalebentlik ile cezalandırılıyordu. Af durumunda ise katil, diyet ödemekle yükümlüydü.
Buluğ çağına girmeyen çocuk katiller ne oluyordu?
Eğer katil buluğ çağına erişmemişse ve kasıtlı olarak öldürme gerçekleşmişse, en az üç kefil bulunur ve katilin buluğ çağına erişmesi beklenirdi. Ailenin affetmemesi durumunda, buluğ çağına ulaşır ulaşmaz ceza uygulanırdı.
15 yaş altı çocuklar suç işlediğinde Osmanlı’da ne oluyordu?
15 yaşından küçük ve kasıtsız suçlarda, çocuklara ıslah amaçlı hapis cezası verilirken, kazaen gerçekleşen olaylarda ceza uygulanmazdı.
Osmanlı’da küçük katillere uygulanan cezaların amacı neydi?
İnsan öldürme gibi ciddi suçlarda, katilin 15 yaşını doldurmuş olması cezanın uygulanabilmesi için kriterdi. Daha küçük yaşta suç işleyenler ise toplumdan izole edilerek, suçun tekrarının önlenmesi amaçlanıyordu.
