3K Karaburun Kavimler Kapısı Tiyatro Atölyesi, sahnesini Hollandalı pandomim ustası Rene Kres’in anısına ayırdı. Kelimelere ihtiyaç duymadan barışı anlatan Kres, sessizliğin ezgisiyle dünyaya seslenen bir sanatçı olarak hatırlandı.
Etkinliğe Türkiye’den ve Hollanda’dan sanatçılar ile barışseverler katıldı. Şıh Ali Yalçıner’in uyarlayıp yönettiği Mürüvvet Barış’ın sahnelediği “Martı-Maria” ve Öykü Kaya’nın yönetimindeki Çehov’un “3 Kız Kardeş” oyunları izleyicilerle buluştu. Şef Ercan Gürkan yönetimindeki “rit.m.aster” grubu sahneye renk katarken, Vicdan Pullukçu şiirleriyle duygusal anlar yaşattı.
3K Mimast Kadınları, geçmiş yıllarda kaybettikleri ekip arkadaşları Remziye Ulusal’a, Bertolt Brecht’in savaş karşıtı şiirlerinden hazırladıkları kolajla selam gönderdi. Zeynel Abidin Fidan’ın Rene Kres’in ölümsüz karelerinden oluşan fotoğraf sergisi ise etkinliğe ayrı bir anlam kattı. Kres’in sessiz çığlığı, etkinlik boyunca salonu doldurdu:
“Sanat, savaşın diline karşı direnen en güçlü barış dilidir. Yaşasın Barış…”
BİR İNŞAATÇI: KÖPRÜLER KURAN ELÇİ
Rene Kres yalnızca bir pandomim sanatçısı değildi; o bir kültür ve gönül inşaatçısıydı. 1995’te kurduğu köprü, Bornova ile Amsterdam’ı birleştirerek, Türkiye’deki kültürel çeşitliliği dünya sanatına taşıdı. Çocukların ufkunu genişleten bu köprü, sessizliğin gücüyle konuşmayı, bedenin diliyle evreni anlatmayı öğretti.
Kres’in mirası, kızı Sheila Kres’in Amsterdam’da başlattığı Türkçe seçmeli dersle devam ediyor. Bu sadece bir dil dersi değil; babasının vizyonunun yaşayan bir anıtı. Farklılıkların barış içinde bir arada yaşayabileceğinin kanıtı. Kres’in felsefesi basit ama derindi:
“Sanatın dili, insanlığın ortak vicdanıdır. Sessizlik, tüm gürültüleri bastıran en kalıcı sestir.”
BAHARIN SESSİZ VEDASINA YOLCULUK
Barışı savunan bu yüce kalp, sağlık sorunlarına yenik düşerek 21 Mart 2024’te Amsterdam’da 82 yaşında hayata veda etti. Nevruz’un coşkusuyla gerçekleşen bu veda, onun hayat felsefesini yansıtıyordu: Ölümde bile yeniden doğuşun ve umudun izi vardı. Sheila Kres, babasının kaybını şu sözlerle paylaştı:
“Bu sabah erken saatlerde babamı kaybettik. Huzurla ayrıldı. Son günlerinde hep minnettar ve sevgi doluydu. Hiç şikâyet etmedi. ‘Kalbinizde sevgiyi ve barışı taşımaya devam edin’ diyordu. Işıklar içinde uyusun, hep kalbimizde.”
“DİVANE DERVİŞ”: SESSİZ ÇIĞLIĞIN ARDINDAN
Rene Kres, kendisine “Profeet-Dwaas” (Divane Derviş) derdi. Çılgınlığı, umutsuzluğa rağmen barışa inanmasıydı; dervişliği ise sessiz sanatıyla karanlığı yırtarak insanlığa yol göstermesiydi. Bugün bedenen aramızda olmasa da mirası Karaburun’un rüzgârında, Amsterdam’ın dingin kanallarında ve Bornova’da sanatla büyüyen çocukların ellerinde yaşamaya devam ediyor.
Kres’in sessiz çığlığı, hepimizin içinde bir barış elçisi olma sorumluluğu olarak yankılanacak. Işıklar içinde uyusun; sessizliği, hiç susmayacak bir barış türküsü olsun.
