Siyah kar, hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde yağan karın is ve partiküllerle kararmasıyla oluşuyor. Peki bu doğa olayı neden görülür?
Siyah kar nedir?
Siyah kar, hava kirliliğinin yoğun olduğu bölgelerde yağan karın atmosferdeki is, kurum, toz ve çeşitli kirleticileri bünyesine alması sonucu beyaz rengini kaybederek gri ya da siyaha yakın bir görünüme bürünmesiyle oluşur. Doğal bir kar türü olmayan siyah kar, çevresel kirliliğin ve hava kalitesindeki ciddi düşüşün önemli göstergelerinden biri olarak kabul edilir.
Kar neden siyah olur?
Kar taneleri yere düşene kadar atmosferde uzun süre asılı kalır ve bu süreçte havadaki kirleticileri üzerine toplar. Sanayi bacalarından çıkan is ve duman, fosil yakıt kullanımıyla ortaya çıkan emisyonlar, yoğun araç trafiği, hava inversiyonu nedeniyle kirli havanın yere çökmesi ve şehir içindeki toz ile partikül maddeler karın renginin koyulaşmasına neden olur. Özellikle rüzgarsız ve soğuk havalarda kirli hava dağılmadığı için siyah kar oluşumu daha sık görülür.
Siyah kar sağlığa zararlı mı?
Uzmanlara göre siyah kar insan sağlığı açısından risk taşır. Solunum yolu hastalıkları riskini artırabileceği, içerdiği ağır metaller nedeniyle çocuklar ve yaşlılar için daha tehlikeli olduğu belirtilir. Ayrıca siyah karın erimesiyle birlikte toprağın ve su kaynaklarının kirlenme riski de ortaya çıkar. Bu nedenle siyah karla doğrudan temas edilmemesi önerilir.
Türkiye’de siyah kar nerelerde görülür?
Türkiye’de siyah kar, özellikle hava kirliliğinin yoğun olduğu sanayi bölgelerinde ve büyük şehirlerde gözlemlenmiştir. İstanbul’da sanayi bölgeleri ve yoğun trafik alanları, Ankara’da kış aylarında hava inversiyonunun etkili olduğu dönemler, Bursa, Kocaeli ve Zonguldak gibi sanayi şehirleri ile kış aylarında kömür kullanımının yaygın olduğu Erzurum siyah karın görülebildiği yerler arasında sayılır. Geçmiş yıllarda bu şehirlerde yaşanan siyah kar olayları, çevre kirliliği ve hava kalitesi tartışmalarını da gündeme taşımıştır.
Uzmanlar ne diyor?
Türkiye’de siyah kar olgusu özellikle 1980’li ve 1990’lı yıllarda, kömür kullanımının yaygın olduğu dönemlerde daha sık rapor edilmiştir. Doğalgaz kullanımının artmasıyla birlikte bazı şehirlerde bu tür vakalar azalsa da, hava kirliliği sorunu tamamen ortadan kalkmış değildir. Çevre mühendisleri siyah karın, hava kalitesinin ciddi biçimde düştüğünü açıkça gösterdiğini ve bu sorunun kısa vadeli önlemlerle değil, uzun vadeli ve sürdürülebilir çevre politikalarıyla çözülebileceğini vurguluyor.
