Günümüzde sosyal medya hayatımızın ayrılmaz bir parçası hâline geldi. Uyanır uyanmaz telefona sarılmak, boş anlarda ekran kaydırmak ve günün yorgunluğunu ekran karşısında sonlandırmak birçok kişi için tanıdık davranışlar halini aldı. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Uzman Psikolog Beste Çokaygil, sosyal medya kullanımının bilinçsizleştiğinde zihnimizi yorabileceğini belirtti.
Psikolog Çokaygil, "Sürekli bildirim almak, başkalarının hayatlarını izlemek ve ‘kaçırmama’ isteği kişilerde kaygı oluşturabilir. ‘Sürekli bağlı olma’ hâli, beynin dinlenmesine izin vermiyor. Bildirim sesleriyle artan uyarılmışlık hâli, zihnimizde sürekli bir ‘hazır ol’ modu oluşturuyor. Ayrıca sosyal medya, başkalarının hayatlarını olduğundan daha ideal görmemize yol açarak, kıyaslama ve yetersizlik duygularını tetikleyebiliyor" sözleriyle uyarıda bulundu.
Uzman psikolog, yoğun sosyal medya kullanımının dikkat dağınıklığı, stres, uyku problemleri, kaygı ve benlik algısında bozulmalara yol açabileceğine dikkat çekti. Çokaygil, bu noktada teknolojiyi dengeli kullanabilmenin önemine vurgu yaparak dijital detoks kavramını şöyle açıkladı: "Dijital detoks; belirli bir süre sosyal medyadan, ekranlardan veya internetten uzak kalarak zihinsel bir mola vermeyi ifade eder. Bu küçük molalar, farkındalığı artırır, stresi azaltır ve gerçek sosyal ilişkilerimizi daha çok aktif tutmamızı sağlar."
Dijital detoksla sağlıklı sınırlar koyun
Dijital detoksun amacının dijital dünyadan kopmak değil, ona sağlıklı sınırlar koymak olduğunu belirten Çokaygil, uygulanabilecek yöntemleri de paylaştı: Günün belirli saatlerinde telefonu kullanmamak, örneğin sabah uyanınca ilk 30 dakika ve gece uyumadan önceki 1 saati "ekransız zaman" olarak değerlendirmek, uyku kalitesini ve odaklanmayı artırabilir. Ayrıca haftada bir gün veya birkaç saat sosyal medyadan uzak kalmanın faydalı olacağı ifade edildi.
Psikolog Çokaygil, yalnızca gerçekten önemli uygulamaların bildirimlerini açık bırakmanın önemine değinerek, "Sürekli gelen bildirimler zihnimizi böler ve dikkatimizin kolayca dağılmasına yol açar. Telefon ayarlarından günlük/haftalık kullanım süresini gözlemleyebilir, ekran süresini azaltmak için zamanlayıcıdan yardım alabilirsiniz. Kendinize küçük hedefler belirleyerek ekran sürenizi yavaş yavaş azaltabilirsiniz. Yemek yerken, çalışırken veya arkadaşlarınızla vakit geçirirken telefonu elinize almamak yine sizi ekrandan uzak tutacaktır" dedi.
Sosyal medya yerine kitap okumak, yürüyüş yapmak, günlük yazmak veya hobilere zaman ayırmanın zihne her zaman iyi geleceğini vurgulayan Çokaygil, farkındalık ve bilinçli kullanımın kaygıyı azaltmada kritik rol oynadığını ifade etti.
