10 Kasım itibarıyla başlayan yeni TOKİ sosyal konut başvuruları sonrası en çok merak edilen konuların başında “TOKİ konutları kiraya verilebilir mi?” sorusu geliyor. Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi olan TOKİ 500 bin konut projesi, yüz binlerce aileyi uzun vadeli taksitlerle ev sahibi yaparken, bu konutların kiralanıp kiralanamayacağı konusu da gündemdeki yerini koruyor.
TOKİ projelerinde temel amaç: Hak sahibinin konutta yaşaması
TOKİ’nin sosyal konut projelerinde temel hedef, dar ve orta gelirli vatandaşların kendi oturacakları eve sahip olmalarını sağlamak. Bu nedenle, konutlar teslim edildikten sonra kira ve devir yasağı önemli bir kural olarak uygulanıyor.
Genel kural: Borç bitene kadar kiraya verilemez
TOKİ ile imzalanan sözleşmelerde, konutun borcu tamamen kapanana ve tapu üzerindeki şerh kaldırılana kadar kiraya verilmesi yasaktır.
Bu süreçte TOKİ:
-
Tapuya “satılamaz/kiralanamaz” şerhi koyar.
-
Konut borcu bitene kadar hak sahibinin evi üçüncü kişilere devretmesini ya da kiraya vermesini engeller.
-
Yasağa aykırı davranıldığında sözleşmeyi tek taraflı feshedebilir.
-
Bu durumda konut geri alınabilir, ödenen taksitler yasal kesintiler sonrası iade edilebilir.
Genellikle bu yasak projenin niteliğine göre 10–15 yıl sürebilir.
TOKİ ödemesi devam eden ev kiraya verilebilir mi?
Kısaca: Hayır.
Taksit ödemesi süren, borcu kapanmamış, tapudaki şerhi kaldırılmamış TOKİ konutları kesinlikle kiraya verilemez.
Bu durum sözleşmeye aykırı olduğu gibi, hak sahibinin konutu kaybetmesine kadar gidebilecek ciddi yaptırımlar doğurur.
TOKİ’den istisnai izin alınabilir mi?
Bazı özel durumlarda TOKİ, hak sahibine belirli süreyle kiraya verme izni verebilir. Bunun için yazılı başvuru ve resmi belgeler gereklidir. Bu istisnai durumlar şunlardır:
Zorunlu tayin
Hak sahibinin görev nedeniyle başka bir şehre taşınması ve bunu resmi atama belgesiyle ispatlaması.
Sağlık sorunları
Hak sahibi veya birinci derece yakınının sağlık sebepleri nedeniyle başka bir yerde yaşama zorunluluğu.
Özel izin
TOKİ’ye yapılacak gerekçeli başvuru sonrası sınırlı süreli izin verilmesi.
Bu izinler kalıcı değildir, kiraya verme yasağını tamamen kaldırmaz ve TOKİ’nin onayı olmadan işlem yapılamaz.
Kiraya vermek için şartlar: Borcun bitmesi ve şerhin kalkması
Bir TOKİ konutu ancak şu iki şart tamamlandıktan sonra yasal olarak kiraya verilebilir:
-
Borcun tamamen ödenmesi,
-
Tapudaki "satılamaz/kiralanamaz" şerhinin kaldırılması.
Bu işlemler sonrası konut, hak sahibinin tam tasarrufuna geçer ve normal bir gayrimenkul gibi kiralanabilir.
TOKİ’nin yeni modeli: Kiralık sosyal konut uygulaması
TOKİ bazı projelerinde doğrudan kiralanabilir konutlar da üretmektedir. Bu model şimdilik sadece İstanbul’da uygulanmaktadır.
Bu konutların özellikleri:
-
Piyasa rayicinin yaklaşık yarı fiyatına kiralanır.
-
Kiralama süresi 3 yıldır.
-
Hak sahipleri kura ile belirlenir.
-
Alt kiralama kesinlikle yasaktır.
-
İkamet zorunluluğu ve düzenli denetim uygulanır.
