ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi (NOAA) Uzay Hava Tahmin Merkezi, Güneş’teki aktif AR4274 bölgesinden M7.4 sınıfı bir patlamayla fırlayan güçlü bir plazma bulutunun önümüzdeki 24-48 saat içinde Dünya’ya ulaşacağını açıkladı. Bu koronal kütle atımı (CME), gezegenimizin manyetik alanıyla etkileşime girerek iletişim ve enerji sistemlerinde geçici aksamalara yol açabilir.
Uzmanlar, fırtınanın G3 kategorisinde değerlendirildiğini belirtiyor. Bu seviye, doğrudan insan yaşamını tehdit etmese de, uydu konum ve yön kontrolünde zorluklar, GPS sapmaları ve elektrik iletim hatlarında kısa devre ve voltaj dengesizlikleri oluşturabilir. Ayrıca kutup ışıkları normalden daha güneye kadar görülebilir, Türkiye’nin kuzey bölgelerinde de gözlemlenmesi mümkün.
Güneş fırtınalarının şiddet dereceleri ve etkileri
Güneş fırtınaları, G1’den G5’e kadar sınıflandırılıyor:
G1 – Hafif: Uydularda küçük sapmalar, radyo sinyalinde kısa kesintiler.
G2 – Orta: GPS doğruluğunda bozulmalar, kısa kesintili yüksek frekanslı haberleşme sorunları.
G3 – Güçlü: GPS ve uydularda ciddi sapmalar, elektrik hatlarında kısa devre.
G4 – Şiddetli: Geniş çaplı iletişim kesintileri, uçuş rotası değişiklikleri, elektrik şebekelerinde geçici sorunlar.
G5 – Aşırı: Küresel iletişim ve navigasyon çöküşü riski, elektrik altyapısında yaygın arızalar, ekvatora yakın bölgelerde kutup ışıkları.
Olası etkiler ve önlemler
Bu jeomanyetik fırtına sırasında radyo iletişimi, GPS sistemleri ve uydu hizmetlerinde geçici aksaklıklar yaşanabilir. Yüksek voltajlı elektrik hatlarında kısa süreli dengesizlikler meydana gelebilir. Bilim insanları ayrıca aurora ışıklarının olağan sınırların ötesine, orta enlemlere kadar uzanabileceğini öngörüyor.
Küresel alarm ve hazırlıklar
Birçok ülke, uzay hava olaylarının etkilerini en aza indirmek için havacılık ve enerji kurumlarında acil durum ekiplerini hazır tutuyor. NOAA, güneş aktivitelerinin artış trendinde olduğunu ve uzay hava olaylarının düzenli olarak izlenmesinin önemini vurguluyor. Uzmanlar, özellikle teknolojik altyapının ve iletişim sistemlerinin bu dönemde dikkatle takip edilmesi gerektiğini belirtiyor.
