Vietnam’daki Tràng An Dünya Mirası Alanı’nda bulunan 12 bin yıllık bir insan iskeleti, tarih öncesinde yaşanan şiddetin izlerini gün yüzüne çıkardı. Oxford Üniversitesi’nden arkeolog Christopher Stimpson liderliğindeki ekip, TBH1 adı verilen 35 yaşındaki erkeğin bir saldırı sonucu yaşamını yitirmiş olabileceğini açıkladı.
Travma izleri ve farklı bir taş uç
2017–2018 yıllarında Thung Binh 1 mağarasında keşfedilen iskelet, genel olarak sağlıklı görünmesine rağmen boyun bölgesinde ciddi bir travma tespit edildi. Araştırmacılar, kalıntılarla birlikte kuvars taşından yapılmış, işlenmiş bir taş uç buldu. Smithsonian Doğa Tarihi Ulusal Müzesi’nden Benjamin Utting, taş ucunun diğer aletlerden farklı yapısına dikkat çekti.
Ölümün nedeni: Enfeksiyon ve yaralanma
Analizler, boyun bölgesindeki ek kaburga kemiğinde kırık ve enfeksiyon izleri olduğunu gösterdi. Bilim insanları, taş uçlu bir mızrak veya okun boyuna isabet ettiğini, yaranın iltihaplanmasıyla ölümün günler veya haftalar içinde gerçekleşmiş olabileceğini belirtiyor.
Tarih öncesinden şiddet izleri
Bu bulgu, Güneydoğu Asya’daki bilinen en eski insan öldürme vakası olarak kayıtlara geçti. Tarih öncesi şiddet örnekleri arasında Sudan’daki Jebel Sahaba mezarlığında 13 bin yıl öncesine ait izler ve Alp Dağları’nda 5.300 yıl önce öldürülen “Buz Adam” Ötzi öne çıkıyor.
Olağanüstü keşif
Stimpson, aynı mezarda hem travma izlerine hem de yaralanmaya yol açan taş aletin bulunmasının olağanüstü bir keşif olduğunu vurguladı. Araştırmanın detayları, Proceedings of the Royal Society B dergisinde yayımlandı.
Bu keşif, tarih öncesinde şiddet ve insan davranışına dair önemli ipuçları sunuyor.
