Yaşlanmanın doğal bir sonucu olmasa da hastalığın en büyük risk faktörü yaş olarak öne çıkıyor; özellikle 65 yaş ve üzeri kişilerde görülme sıklığı artıyor.
Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Yaşar Kütükçü, Alzheimer’ın beyinde amiloid ve tau proteinlerinin birikmesi sonucu hücrelerin işlev kaybına uğradığını ve zamanla ölüme yol açtığını belirtti. Prof. Dr. Kütükçü, “Bu durum git gide hücrelerin birbiriyle iletişim kurmasını engeller ve zamanla hücreler ölür. Sinir hücresi kaybı ilerledikçe beyin küçülür, hafıza, düşünme, dil, davranış ve sosyal yetenekler kaybolur. Hastalığın teşhisi için; kişinin sağlık geçmişi, semptomları değerlendirilerek zihinsel testler ve beyin görüntülemelerine başvurulur” dedi.
Alzheimer’ın kesin nedeni henüz bilinmiyor. Ancak erken yaşlarda genetik faktörler, ileri yaşlarda ise çevresel ve yaşam tarzı etkenleri rol oynuyor. Prof. Dr. Kütükçü, belirtilerin hastalığın evresine göre değişiklik gösterdiğini şöyle açıkladı:
Erken evre: Unutkanlık, kelime bulma, plan yapma ve problem çözmede zorluklar öne çıkar.
Orta evre: Hafıza kaybı ve kafa karışıklığı artar; kişi yakınlarını tanımakta zorlanır, kişisel bakım için destek ister ve duygusal dalgalanmalar yaşar.
İleri evre: Hafıza neredeyse tamamen kaybolur; yemek yeme, yürüme ve konuşma gibi temel gereksinimler için yardıma ihtiyaç duyar, iletişim sınırlanır ve enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelir.
TEDAVİNİN AMACI HAYAT KALİTESİNİ KORUMAK
Günümüzde Alzheimer’ın kesin bir tedavisi olmamakla birlikte bazı ilaç ve tedavi yöntemleri ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabiliyor. Prof. Dr. Kütükçü, “Bu tedavi yöntemleri; hastalığın neden olduğu davranışsal sorunları hafifletebilir ve hastaların hayat kalitesini olabildiğince korumaya çalışır. Erken teşhis ve hasta yakınlarının desteği de bu süreçte büyük önem taşır. Hastalıkla ilgili bilimsel araştırmalar ise tüm dünyada yoğun bir şekilde sürdürülüyor” dedi.
Alzheimer Riskini Artıran 8 Önemli Faktör
Prof. Dr. Kütükçü, hastalığın riskini yükselten başlıca faktörleri şöyle sıraladı:
İleri yaş: Alzheimer için en büyük risk faktörü yaştır. Özellikle 65 yaş üstünde risk önemli ölçüde artar.
Genetik yatkınlık: Ailede Alzheimer öyküsü bulunması hastalık riskini yükseltir.
Zihinsel aktivite eksikliği: Zihni az çalıştırmak Alzheimer’a yatkınlığı artırır. Okuma, öğrenme, bulmaca gibi etkinlikler beyin sağlığını destekler.
Fiziksel travmalar: Ciddi kafa yaralanmaları veya tekrarlayan travmalar hastalık riskini artırabilir.
Damar sağlığı problemleri: Hipertansiyon, diyabet, obezite ve kolesterol yüksekliği gibi risk faktörleri beyin damarlarını etkileyerek tehlike yaratır.
Uyku bozuklukları: Kronik uyku apnesi veya yetersiz uyku, beyin sağlığını olumsuz etkileyerek Alzheimer’a zemin oluşturur.
Sigara ve aşırı alkol kullanımı: Tütün ürünleri ve yoğun alkol tüketimi beyin hücrelerine zarar vererek demans riskini artırır.
Hareketsiz yaşam tarzı: Fiziksel aktivite eksikliği hem kalp-damar hem de beyin sağlığını olumsuz etkiler.
Dünya Alzheimer Ayı kapsamında, toplumda farkındalık oluşturmak ve erken teşhisin önemine dikkat çekmek büyük önem taşıyor.
