Halk arasında “sara hastalığı” olarak bilinen epilepsinin, beyindeki elektriksel faaliyetlerin kısa süreli bozulmasıyla ortaya çıktığını belirten Liv Hospital Samsun Nöroloji Uzmanı Dr. Abdurrahman Akbaş, hastalığın dünya genelinde nüfusun yaklaşık yüzde 1’ini etkilediğine dikkat çekti. Akbaş, inme, beyin enfeksiyonları ve ciddi kafa travmalarının epilepsi nöbetlerine yol açabileceğini söyledi.
Epilepsinin her yaş grubunda görülebileceğini ifade eden Uzm. Dr. Akbaş, hastalığın uzun süreli takip ve tedavi gerektirdiğini vurguladı. Akbaş, “Beyin hücrelerinde geçici anormal elektrik yayılımı sonucunda ortaya çıkan epilepsi hastalığı, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 1'ini etkilemektedir. Hastalık, erkek ve kadınlarda ırk ayrımı olmaksızın eşit olarak görülmektedir. Hemen her yaşta görülebilen epilepsi, uzun süreli tedavi ve izlem gerektiren bir hastalıktır” dedi.
Epilepsi hastalarının nöbet geçirmeye yatkın olduğunu dile getiren Akbaş, nöbet tiplerinin kişiden kişiye farklılık gösterebildiğini belirterek, “Epilepsi hastalarının beyinlerindeki anormal elektriksel aktivite sonucu epileptik nöbet geçirmeye yatkınlıkları vardır. Farklı epileptik nöbet tipleri vardır. Bazı epilepsi nöbet tipleri belli bir süre devam edip, tedaviyle tamamen düzelirken, bazıları ise hayat boyu devam etmektedir” ifadelerini kullandı.
Epilepsi kalıtsal olabilir
Epilepsinin oluşum nedenlerine değinen Uzm. Dr. Akbaş, beyin hücrelerinin elektriksel aktiviteyle çalıştığını hatırlatarak, “Beyin hücreleri, elektriksel aktivitesiyle tüm vücuda mesaj gönderir. Beyinde elektriksel aktivite her daim devam etmektedir. Beynin aktivitesindeki bozukluğa bazı durumlar yol açabilir” dedi.
Bu durumlar arasında inme, beyin enfeksiyonları, ciddi kafa travmaları ve doğum sırasında oksijensiz kalmanın yer aldığını belirten Akbaş, “İnme (felç), beyin enfeksiyonları (menenjit, ensefalit vb.), ciddi kafa travmaları, doğum esnasında bebeğin oksijensiz kalması vb. gibi sebepler sonucunda epilepsi nöbetleri ortaya çıkabilmektedir” diye konuştu. Akbaş, pek çok vakada kesin nedenin belirlenemediğini de vurgulayarak, “Diğer yandan bazı epilepsi hastalarının ailesinde de bu hastalığın bulunması, epilepsinin kalıtsal bir yanının da olduğunu göstermektedir” dedi.
Tedavide ilaç ve cerrahi seçenekler
Epilepsinin temel tedavisinin ilaçlarla yapıldığını ifade eden Uzm. Dr. Akbaş, “Epilepsinin temel tedavisi ‘antiepileptikler’ adı verilen ilaçlarla yapılmaktadır. Bu ilaçlar epilepsi nöbetlerinin ortaya çıkmasını önlemeye yöneliktir” dedi. Tedavinin başarısı için ilaçların düzenli ve doktor kontrolünde kullanılması gerektiğini vurgulayan Akbaş, özel durumlarda mutlaka uzmana başvurulması gerektiğini söyledi.
Cerrahi tedavinin ise belirli koşullarda gündeme geldiğini ifade eden Akbaş, “Diğer bir tedavi seçeneği ise cerrahi tedavidir. Cerrahi tedaviye karar vermeden önce hastanın nöbetlerinin ilaç tedavisine dirençli olduğunun gösterilmesi gerekir” açıklamasında bulundu.
Nöbet sırasında yapılması gerekenler
Epilepsi nöbeti geçiren biriyle karşılaşıldığında sakin olunması gerektiğini belirten Uzm. Dr. Akbaş, ilk olarak 112 Acil Servis’in aranması gerektiğini söyledi. Akbaş, “Hastanın çevresinde önlem alınmalı, zarar verebilecek şeylerden korunmalıdır, sıkı giysileri varsa giysileri gevşetilmeli (kravat, kemer gibi), gözlüğü varsa çıkartılmalıdır” dedi.
Hastanın başının desteklenmesi ve yan yatırılması gerektiğini belirten Akbaş, “Sabit ve rahat olacak şekilde kişiyi kasılmalarının olmadığı tarafına doğru yatırıp, tükürüğün dışarı akması sağlanmalıdır” ifadelerini kullandı. Nöbet süresinin takip edilmesi gerektiğini vurgulayan Akbaş, “Hastanın başında nöbeti tamamen geçene kadar beklenilmelidir. Epilepsi nöbeti geçiren bir kişiyse solunum veya kalp masajı yapılmasına gerek yoktur” dedi.
Bunları yapmayın
Epilepsi nöbeti sırasında yapılan yanlışlara da dikkat çeken Uzm. Dr. Akbaş, şu uyarılarda bulundu: “Hastanın nöbete bağlı hareketleri kısıtlanmamalıdır. Ağzına bir şeyler koyulmamalıdır. Hasta tehlikede değilse, yeri değiştirilmeye çalışılmamalıdır. Nöbet tamamen sonlanmadan su veya yiyecek verilmemelidir. Nöbetin geçmesine yönelik bir şey yapılmamalıdır. Soğan, kolonya ve benzeri şeyler koklatılmamalıdır.”
