Çocukluk çağında görülen eklem ağrıları çoğu zaman “büyüme ağrısı” olarak değerlendirilse de, uzmanlar bu yakınmaların her zaman masum olmayabileceği uyarısında bulunuyor. Yapılan araştırmalar, çocukların yaklaşık yüzde 10–20’sinin yaşamlarının bir döneminde eklem ağrısı yaşadığını ortaya koyuyor. Ancak bazı vakalarda bu ağrılar, iltihaplı romatizmal hastalıkların ilk ve en önemli belirtisi olarak ortaya çıkabiliyor.
Acıbadem Ataşehir Hastanesi Çocuk Romatolojisi Uzmanı Doç. Dr. Ferhat Demir, eklem ağrısına şişlik, sabah tutukluğu, topallama ya da hareket kısıtlılığı eşlik etmesi durumunda ailelerin dikkatli olması gerektiğini vurguluyor. Doç. Dr. Demir,
“Bu tür bulgular varlığında vakit kaybetmeden bir çocuk romatolojisi uzmanına başvurulmalıdır. Unutulmamalıdır ki erken tanı, eklemlerde gelişebilecek kalıcı hasarları önlemenin en etkili yoludur. Günümüzde uygulanan modern ve hedefe yönelik tedaviler sayesinde çocuklarımızın ağrısız, hareketli ve tamamen sağlıklı bir yaşam sürmeleri mümkündür. Bunun temel şartı ise ebeveyn farkındalığı ve erken dönemde doğru tedaviye başlanmasıdır” diyor.
Tedavi gecikirse kalıcı sorunlar gelişebiliyor
Eklem içinde iltihaplanma ile seyreden durumlar genel olarak “artrit” olarak adlandırılıyor. Çocuklarda en sık görülen kronik artrit türü ise “Jüvenil idiopatik artrit” olarak bilinen iltihaplı eklem romatizması oluyor. Bebeklikten ergenliğe kadar her yaşta görülebilen bu hastalıkların ortaya çıkmasında genetik yatkınlık, bağışıklık sisteminin düzensiz çalışması ve çevresel etkenler rol oynayabiliyor.
Doç. Dr. Ferhat Demir, eklem içindeki iltihabın zamanında kontrol altına alınmaması halinde ciddi sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekerek, “Tedavi geciktiğinde eklemlerde kalıcı şekil bozuklukları, yürüme güçlüğü ve büyüme çağındaki çocuklarda bacak boyu uzunluk farkları gibi ciddi sorunlarla karşılaşabiliyoruz. Bu nedenle erken tanı, eklem hasarının kalıcı hale gelmesini önlemede hayati öneme sahiptir” ifadelerini kullanıyor.
Bu belirtiler varsa beklemeyin
Çocuklarda iltihaplı romatizmal hastalıklar bazen tek bir bulguyla, bazen de birden fazla belirtinin birlikte görülmesiyle kendini gösterebiliyor. Uzmanlar, eklem ağrısına şu bulguların eşlik etmesi halinde zaman kaybedilmemesi gerektiğini belirtiyor:
- Eklem üzerinde şişlik
- Eklemde sıcaklık artışı, bazen kızarıklık
- Özellikle sabahları belirgin olan tutukluk ve hareket zorluğu
- Topallama veya yürüyüşte bozulma
- Ağrı ve hareket kısıtlılığı nedeniyle oyun oynamaktan kaçınma
Büyüme ağrısı ile romatizma nasıl ayırt edilir?
Büyüme ağrıları ile iltihaplı romatizmal hastalıklara bağlı eklem ağrıları arasındaki en önemli farklar, ağrının ortaya çıktığı zaman ve eşlik eden bulgular oluyor. Büyüme ağrıları genellikle akşam ya da gece saatlerinde görülüyor, eklemde şişlik veya kızarıklık olmuyor ve çocuk sabahları tamamen rahatlamış şekilde uyanıyor.
İltihaplı romatizmal hastalıklarda ise durum farklı seyrediyor. Doç. Dr. Ferhat Demir, bu farkı şu sözlerle anlatıyor: “İltihaplı romatizmal hastalıklarda ağrı genellikle sabah saatlerinde daha belirgindir. Eklem ağrısına sıklıkla şişlik, eklem üzerinde sıcaklık artışı ve sabahları belirgin tutukluk eşlik eder. Çocuklar sabah yataktan kalkmakta zorlanabilir ve gün içinde hareket etmekte güçlük yaşayabilir.”
Doğru tedaviyle çocuklar sağlıklı bir yaşam sürebiliyor
Çocuklarda iltihaplı romatizmal hastalıkların tanısı; ayrıntılı fizik muayene, kan testleri ve gerekli durumlarda ultrason ya da manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemleriyle konuluyor. Tedavide amaç, eklem içindeki iltihabı kontrol altına almak, ağrıyı ve hareket kısıtlılığını ortadan kaldırmak ve eklem fonksiyonlarını korumak oluyor.
Doç. Dr. Ferhat Demir, “Birinci, ikinci basamak tedaviler ile hastalığı hızlıca söndürüp, çocuğumuzun normal hayata en hızlı şekilde dönmesini sağlayabiliyoruz. Günümüzde kullanılan modern ve hedefe yönelik tedavilerle, dirençli hastalarda bile son derece başarılı sonuçlar elde ediyoruz. Uygun tedavi ile çocuklar okullarına devam edebilmekte, spor yapabilmekte ve yaşıtları gibi tamamen sağlıklı, aktif bir yaşam sürdürebilmektedir” diyerek erken müdahalenin önemine dikkat çekiyor.
