Şırnak’ta yürütülen bilimsel bir araştırma, tıp dünyasında büyük heyecan yarattı. Şırnak Üniversitesi'nde görev yapan Dr. Öğr. Üyesi Veysel Tahiroğlu öncülüğünde yapılan çalışmada, halk arasında "Soryaz" ve "Guriz" olarak bilinen iki bitkinin üç ölümcül hastalık üzerinde yüksek etki gösterdiği tespit edildi. Çalışma, aynı zamanda bu yerel bitkilerin gelecekte kanser tedavisinde de umut vadettiğine işaret ediyor.
Şırnak Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Koordinatörlüğü desteğiyle yürütülen çalışmada, Harput Soğanı olarak bilinen Allium kharputense (Soryaz) ve Sığır Dili adı verilen Anchusa azurea (Guriz) bitkileri mercek altına alındı. Bu iki bitkinin özellikle Alzheimer, diyabet ve göz tansiyonu olarak bilinen glokom hastalığına karşı enzim düzeyinde güçlü etki gösterdiği ortaya çıktı. Bu bulgular, bitkilerin modern tıp uygulamalarında kullanılabileceğine dair umut verici bir adım olarak değerlendiriliyor.
MODERN İLAÇ GELİŞTİRME TEKNİKLERİ KULLANILDI
Çalışmada Alzheimer ve diyabette rol oynayan önemli enzimler hedef alınarak, enzim inhibisyon teknikleriyle laboratuvar analizleri gerçekleştirildi. Bütirilkolinesteraz, asetilkolinesteraz, insan karbonik anhidraz ve α-glukozidaz enzimleri üzerinde yapılan deneylerde, Şırnak’a özgü bu bitkilerin belirgin bir inhibisyon etkisi gösterdiği belirlendi. Özellikle Allium kharputense türünün benzer bitkilere kıyasla çok daha etkili olduğu vurgulandı.
ULUSLARARASI BİLİM DÜNYASINDA YANKI UYANDIRDI
Araştırma, SCI-Expanded kapsamındaki Q1 kategorisinde uluslararası bir bilimsel dergide yayımlandı. Projede Şırnak Üniversitesi'nin yanı sıra Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi, Siirt Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi'nden akademisyenler de yer aldı. LCMS teknikleri kullanılarak yapılan ileri düzey analizlerde, bitkilerin antioksidan özelliklerinin yanı sıra tedavi potansiyelinin de oldukça güçlü olduğu bilimsel olarak kanıtlandı.
YENİ HEDEF: KANSERLİ HÜCRELERDE ETKİ ANALİZİ
Dr. Tahiroğlu, araştırmanın yalnızca Alzheimer, diyabet ve glokomla sınırlı kalmayacağını, aynı zamanda kanser tedavisi alanında da yeni çalışmaların planlandığını ifade etti. Özellikle antikanser etkilerin gözlemlenmesi için ileri projelerin hazırlandığı, deney hayvanları üzerinde çalışmaların yakında başlayacağı belirtildi. Şu an için insan deneyleri yapılmamış olsa da laboratuvar ortamında elde edilen sonuçlar, bu bitkilerin klinik araştırmalara aday olduğunu gösteriyor.
BİTKİSEL ÜRÜNLERİN TİCARİLEŞTİRİLMESİ DE GÜNDEMDE
Yerel halkın mutfağında ve geleneksel tıpta sıkça kullandığı bu iki bitkinin, ticari ürünlere dönüştürülmesi de araştırma ekibinin hedefleri arasında. Soryaz bitkisinden şampuan ve sabun üretilmesi, Guriz bitkisinin ise egzama tedavisine yönelik ürünlerde değerlendirilmesi planlanıyor. Bu sayede bölge ekonomisine de katkı sunulması amaçlanıyor.
BİLİM DÜNYASININ GÖZÜ ARTIK ŞIRNAK’TA
Doğal florasıyla dikkat çeken Şırnak’ın, bilimsel çalışmalarla gündeme gelmesi bölge açısından da önemli bir gelişme olarak değerlendiriliyor. Yerli bitkilerin uluslararası bilim çevrelerinde tanınması ve tıbbi araştırmalara konu olması, Türkiye’nin yerel kaynaklarının sağlık alanında ne denli değerli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
