Son dönemde sosyal medyada popülerleşen “yalnızca et diyeti” ya da karnivor diyet, hızlı kilo kaybı ve enerji artışı vaat ediyor. Ancak uzmanlar, bu kadar katı bir beslenme biçiminin uzun vadede kalp, beyin ve bağırsak sağlığını ciddi biçimde etkileyebileceğini belirtiyor.
Karnivor diyet nedir?
Karnivor diyeti, tüm bitkisel gıdaları ortadan kaldırıyor ve beslenmeyi yalnızca et, yumurta ve süt ürünleriyle sınırlıyor. Destekçileri, hızlı kilo kaybı, daha net bir zihin ve bazı otoimmün hastalıklarda iyileşme sağladığını iddia ediyor. Ancak bu iddialar henüz klinik araştırmalarla kanıtlanmış değil.
Bazı savunucular, bu diyeti “atalarımızın beslenme biçimi” olarak tanımlıyor. Oysa günümüz endüstriyel et üretimi, Taş Devri’nin avcı-toplayıcı dünyasından oldukça uzak. Birleşmiş Milletler verilerine göre, küresel sera gazı emisyonlarının üçte biri gıda sektöründen kaynaklanıyor; en büyük pay ise et üretimine ait.
Bağırsak sağlığına etkisi
Diyetin ilk etkilerinden biri sindirimde gözlemleniyor: Daha az gaz ve şişkinlik. Ancak uzmanlar, bunun sebzelerin yokluğundan değil, FODMAP gibi bazı lif türlerinin ortadan kalkmasından kaynaklandığını söylüyor.
Beslenme uzmanı Dr. Emily Prpa, “Uzun süre liften yoksun kalmak, bağırsakta yararlı bakterilerin azalmasına yol açar. Yeniden bitkisel gıdaya dönüldüğünde intolerans gelişebilir” diyor.
Bitkilerin yokluğu vücutta neleri etkiliyor?
Sadece et tüketilen diyette, lifin yanı sıra C vitamini, antioksidanlar ve fitobesinler gibi koruyucu maddeler de kayboluyor. Bu bileşenler iltihaplanmayı azaltıyor, hücreleri oksidatif stresten koruyor ve bağışıklığı güçlendiriyor.
Yüksek protein alımı, karaciğer ve böbrekleri zorlayarak böbrek taşı ve organ hasarı riskini artırabiliyor. Ayrıca lifin eksikliği kolesterolün düşürülmesini engelleyerek kalp hastalıkları riskini yükseltiyor.
Kalp ve beyin sağlığı için riskler neler?
Kardiyologlar, kırmızı ve işlenmiş et ağırlıklı diyetlerin LDL kolesterolü yükselterek kalp-damar hastalıkları riskini artırdığı konusunda uyarıyor. 2021’de yapılan bir çalışmada yüksek kırmızı et tüketimi:
-
Kalp-damar hastalığı riskini %20 artırdı,
-
Kalp hastalığı oranını %53 yükseltti,
-
Felç kaynaklı ölüm riskini iki katın üzerinde artırdı.
Beyin sağlığı da etkileniyor. Lif açısından zengin Akdeniz tipi diyetler, düşük depresyon riski ve güçlü bilişsel sağlıkla ilişkilendiriliyor.
Kısa vadeli faydalar ve yanılsamalar
Bazı kişiler diyeti kronik sindirim sorunları veya otoimmün belirtileri nedeniyle uyguluyor. Kısa vadede kilo kaybı ve şişkinliğin azalması mümkün, ancak uzun vadeli etkiler belirsiz. Uzmanlar, bu diyetin vücudu dengesiz bir düzene soktuğunu belirtiyor.
Uzman görüşü
National Geographic uzmanları, et temelli diyetlerin kısa süreli kilo kaybı sağlayabileceğini ancak uzun vadeli sağlık risklerinin halen bilinmediğini vurguluyor. Uzmanlar ortak görüş olarak şöyle diyor:
“Evet, et sağlıklı bir diyetin parçası olabilir. Ama tek başına bir yaşam biçimi olamaz.”
