2025’in başında Yunanistan’ın Santorini adası ve çevresinde kaydedilen 28 binden fazla deprem, Almanya’daki Helmholtz Jeobilim Merkezi (GFZ) ve GEOMAR Okyanus Araştırmaları Merkezi öncülüğünde yapılan bir çalışmayla derinlerden yükselen magma hareketlerinden kaynaklandığı belirlendi. Bulgular, Nature dergisinde yayımlandı.
Milyonlarca metreküp magma yükseldi
Araştırmaya göre, yaklaşık 300 milyon metreküp magma yer kabuğunun derinliklerinden yükselerek deniz tabanının 4 kilometre altına kadar ulaştı. Bu süreç sırasında magma çevresindeki kayaları kırarak binlerce depremi tetikledi ve en şiddetli depremler 5 büyüklüğünü aştı.
Santorini, tarih boyunca birçok volkanik patlama yaşamıştı; yakınındaki Kolumbo sualtı yanardağı ise hâlâ aktif durumda bulunuyor. Çalışma, magma hareketlerinin Santorini’de kısa süreli bir yükselmeye ardından çöküşe yol açtığını ortaya koydu. Bu durum, iki yanardağ arasında daha önce bilinmeyen bir hidrolik bağlantıya işaret ediyor.
YAPAY zeka ve deniz tabanı sensörleriyle izleme
GFZ ekibi, devasa sismik veri setlerini işleyen özel bir yapay zekâ yöntemi geliştirdi. GEOMAR ise Kolumbo krateri çevresine yerleştirdiği deniz tabanı sensörleriyle hem sismik sinyalleri hem de deniz tabanındaki 30 santimetreyi bulan çökmeleri kaydetti. Bu sayede magma akışının zamanı, yönü ve hızı yüksek doğrulukla izlenebildi.
Geleceğe yönelik uyarılar ve önlemler
Araştırmacılar, elde edilen detaylı verilerin bölgedeki volkanik faaliyetlerin gelecekte daha iyi izlenmesini sağlayacağını belirtiyor. GEOMAR’dan Prof. Heidrun Kopp, bulguların düzenli olarak Yunan makamlarıyla paylaşıldığını ve amaçlarının olası yeni depremlerde hızlı ve doğru değerlendirme yapmak olduğunu söyledi.
Atina Üniversitesi’nden Prof. Paraskevi Nomikou ise, aktif jeolojik süreçlerin anlaşılmasının halkın güvenliği açısından hayati önem taşıdığını vurguladı. Santorini ve Kolumbo çevresindeki bilimsel gözlemler devam ederken, uzmanlar bu tür çalışmaların olası volkanik tehlikelerin erken tespiti için kritik rol oynayacağını belirtiyor
Kaynak: ScitechDaily
