Yaz aylarının gelmesiyle birlikte sıcaklık ve nem artışı, enfeksiyon hastalıklarında ciddi bir yükselişe neden oluyor. Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Dr. Öğr. Üyesi Dilek Akıncı, bu dönemde görülen enfeksiyon türlerini ve alınması gereken önlemleri anlattı.
Dr. Akıncı, yaz aylarında enfeksiyon hastalıklarında artış görülmesinin başlıca nedenlerini şöyle açıkladı: "Sıcaklık ve nem artışı, özellikle gıdalarda mikroorganizmaların çoğalması için uygun bir ortam sağlar. Soğuk zincirin önemli olduğu dondurma, sütlü tatlı gibi gıdalarda bu durum daha önemlidir. Bunun dışında sivrisinek ve kene gibi vektörler, piknik ve açıkta satılan yiyeceklerde hijyen eksikliği, temiz olmayan içme suyu, havuz ve deniz sularının yeterince temiz olmaması, seyahatlerin artması, doğa yürüyüşleri, sık klima kullanımı ve klima sistemlerinin rutin temizliğindeki eksiklikler, kalabalık ortamlara ziyaretler gibi sebeplerle yaz aylarında enfeksiyon hastalıklarında artış görülür."
SIK GÖRÜLEN ENFEKSİYON TÜRLERİ
Yazın sık görülen ishal ve mide-bağırsak enfeksiyonlarının bakteri, virüs ve parazitlerden kaynaklandığını belirten Akıncı, "En sık kontamine yiyecek ve içeceklerle bulaşan bakteriyel enfeksiyonlardan Escherichia coli, Campylobacter jejuni, Salmonella ve Shigella; en sık kalabalık ortam, havuz suyu ve kamp alanlarından bulaşan viral etkenlerden hepatit A, norovirüs ve rotavirüs; en sık kirli içme sularından bulaşan paraziter enfeksiyonlardan Giardia lamblia ve Entamoeba histolytica diğerlerine göre daha sık görülen enfeksiyon etkenlerindendir" dedi.
YAŞLILAR VE KRONİK HASTALIĞI OLANLAR DAHA RİSKLİ
Dr. Akıncı, özellikle yaşlılar ve kronik hastalığı olan bireylerin yaz aylarında enfeksiyonlara karşı daha dikkatli olması gerektiğini vurguladı: "Yaz aylarında artan sıcaklıklar vücutta sıvı kaybına yol açar. Yaşlı bireylerde susuzluk hissi azalabilir, bu yüzden yeterince su içmediğini fark etmez. Dehidrasyon idrar üretimini azaltacağı için idrar yolu enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Sıcak havalarda gıdalar daha hızlı bozulur. Bazen bozulmuş gıdanın tadı ve kokusu normal görünebilir. İleri yaştaki bireyler yemeğin dışarıda çok kaldığını bazen fark etmez. Terleme ve nem sebebiyle sürekli ıslak kalan cilt ve sinek/böcek ısırıkları cilt enfeksiyonlarına neden olabilir. Yaşlı bireylerde cilt daha hassas olduğu için bu tür enfeksiyonlar da kolaylıkla gelişebilir. Diyabet, KOAH, kalp yetmezliği gibi hastalıkları olan kişilerde de enfeksiyonlar daha sık ve ağırdır. Örneğin, diyabet hastalarında yara enfeksiyonları geç iyileşir ve yaz aylarında yaralanma riski daha yüksektir."
HAVUZ VE DENİZ SONRASI DİKKAT
Ortak kullanım alanlarının enfeksiyon riskini artırdığına dikkat çeken Akıncı, alınacak önlemleri şöyle sıraladı: "Özellikle yaşlılar, çocuklar ve kronik hastalığı olan bireyler için daha dikkatli olunması gerekir. Kulak enfeksiyonları özellikle yüzücü kulağı dediğimiz dış kulak yolu enfeksiyonları, konjonktivit diye tabir ettiğimiz göz enfeksiyonları, mantar ve selülit gibi cilt enfeksiyonları, özellikle kadınlarda daha sık görülen idrar yolu ve vajinal enfeksiyonlar, su yutulmasına bağlı gelişen gastroenteritler havuz ve denizden bulaşan enfeksiyonlara örnektir. Bu duruma engel olmak için gittiğiniz havuzun düzenli olarak klorlandığından ve suyun test edildiğinden emin olunmalı, su bulanık veya kötü kokuluysa kesinlikle girilmemeli, duş alma zorunluluğu olan havuzlar tercih edilmelidir. Ayrıca havuz veya denizden sonra hemen duş alınmalı ve ıslak mayoyla durulmamalıdır. Mikroorganizmalar ne kadar uzun süre durursa o kadar risk artar. Ayrıca yüzücü gözlüğü, kulak tıkacı kullanılmalı; başkasının hiçbir eşyası kullanılmamalıdır."
SİVRİSİNEK VE KENE RİSKİ
Sıcaklık ve nemin, vektör kaynaklı enfeksiyonlar için ideal şartlar sağladığını belirten Akıncı, önlem yollarını şöyle açıkladı: "Sivrisinek veya kene gibi vektör kaynaklı enfeksiyonları önlemek için sineklikli pencere ve kapılar kullanılmalı, sivrisinek kovucu cihazlar ve spreyler kullanılmalı, sivrisineklerin üremesini önlemek için saksı altları ve su kovaları gibi su birikintileri boşaltılmalı, uzun çim ve otlar biçilmeli, uzun kollu ve açık renkli kıyafetler giyilmeli, uzun pantolon giyilmeli ve paçaları çorap içine sokulmalı, şapka kullanılmalı, eve dönünce özellikle diz arkası-koltuk altı-ense-kasık bölgeleri gibi nemli bölgelere mutlaka kene kontrolü yapılmalı ve kene çıplak elle çıkarılmamalıdır."
BELİRTİLERE DİKKAT EDİLMELİ
Dr. Akıncı, aşağıdaki belirtileri önemseyenlerin mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurması gerektiğini ifade etti: yüksek ateş, ishal, kusma, karın ağrısı, vücutta döküntü ve kızarıklık, şiddetli baş ağrısı, idrar yaparken yanma, öksürük, nefes darlığı, bilinç bulanıklığı, aşırı halsizlik; özellikle sinek veya kene ısırığı sonrası ateş, kas ağrısı, halsizlik, baş ağrısı, bulantı.
HİJYEN KURALLARINA DİKKAT
Yaz aylarında enfeksiyonlardan korunmak için hijyenin önemine dikkat çeken Akıncı, alınacak önlemleri şöyle özetledi: "Ellerin sabun ve suyla sık sık yıkanması, su ve sabuna ulaşım zor ise el dezenfektanı kullanılması gerekir. Açıkta satılan kaynağı belirsiz yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalı, et, tavuk, ve balık gibi çabuk bozulan gıdalar uygun sıcaklıkta saklanmalı, çiğ sebze ve meyveler iyice yıkanarak tüketilmeli, piknik ve tatil yerlerinde soğuk zincir bozulmamalı, özellikle yazın musluk suyu tüketilmemeli, et ve tavuk ürünleri yeterince pişirilmeli, bol bol temiz su veya sıvı gıdalar tüketilmeli, aşırı sıcakta dışarı çıkılmamalı, havuz ve deniz sonrası hızlıca duş alınmalı, ıslak mayoyla beklenmemeli, şezlong, havlu ve terlik gibi malzemeler ortak kullanılmamalı veya dezenfekte edilmeli, pamuklu çok terletmeyen giysiler giyilmeli, özellikle ayakların nemli kalmaması sağlanmalı, sinek ve kene riski olan bölgelerde uygun kıyafetler giyilmelidir."
