İzmir Ticaret Borsası (İTB) ile Torbalı Belediyesi iş birliğiyle düzenlenen zeytin ve zeytinyağı sezonu açılışı, 8 bin yıllık tarihi geçmişe sahip Metropolis Antik Kenti’nde gerçekleştirildi. Törende zeytinciliğin geçmişi, bugünü ve geleceği masaya yatırılırken, Torbalı’nın zeytin üretim potansiyeli ve sektörün çözüm bekleyen sorunları ele alındı.
Törene İzmir Büyükşehir Belediye Başkanvekili Zafer Levent Yıldır, İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi Başkan Vekili Altan İnanç, Torbalı Belediye Başkanı Övünç Demir, İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli, İTB yönetim kurulu üyeleri, sivil toplum kuruluşları ve sektör temsilcileri katıldı.
Dünya pazarına açılıyor
Torbalı Belediye Başkanı Övünç Demir, zeytinciliğe verdikleri önemi vurgulayarak, belediyenin patentini aldığı Metropolis Zeytinyağı markasının Türkiye ve dünyaya açılacağını açıkladı. Başkan Demir, “Bugün Torbalı’da 70 bin 420 dekarlık zeytinlik alanımız var. Bunun 9 bin 650 dekarı sofralık zeytin, 6 bin 770 dekarı ise yağlık zeytin üretimine ayrılmış. Yüzölçümüne oranla en çok işlenen arazi Torbalı’da bulunuyor. Torbalı Belediyesi olarak 450 dekar zeytinliğe sahibiz. Torbalı Belediyesi’nin ürettiği ve patentini aldığı Metropolis Zeytinyağını sizlere tanıtmaktan son derece mutluyum ve gururluyum. Geçen yıl 50 ton zeytin topladık, 7 buçuk ton zeytinyağı elde ettik” dedi.
“Zeytinyağı fiyatları düşük kaldı”
Zeytinyağı fiyatlarının üreticiyi zor durumda bıraktığını belirten Başkan Demir, “Fiyatlara baktığımız zaman zeytinyağında geçen yıla oranla yüzde 20 fiyat artışı bulunurken, enflasyon ise bu rakamın çok daha üzerinde. Yüzde 35 oranında bir rekolte kaybı var, bunun sebebi de don olayları. Zeytinyağının litresi 450 TL bandında olması gerekiyor” dedi.
İTB ile ortak projeler hedefleniyor
Torbalı için İzmir Ticaret Borsası ile birçok projeyi hayata geçirmek istediklerini ifade eden Demir, “Çiftçimiz bu zararı nasıl arka plana atabilir, kurumsallıkla ilgili ne yapabiliriz dediğimizde İTB bize kapılarını açtı. Ortak projeler geliştirmek istiyoruz. Markalaşma, doğru budama ve doğru gübreleme eğitimi… Zeytinde bir markayız ama İtalya ve İspanya var önümüzde. Doğru işleyip doğru anlatıyorlar ve bunun sonucunda bizden daha pahalıya satıyorlar. Bizim zeytinyağımızı orada şişeleyince 25 Euro’ya satılıyor. Avrupa’da kişi başı 20 litre zeytinyağı tüketiliyor, ülkemizde ise bu ortalama 4 litre. Bizim kendi ürettiğimiz zeytinyağımız o kadar önemsenmiyor. Bunun üzerine istişarelerde bulunuyoruz” diye konuştu.
Başkan Demir ayrıca İTB’ye, Torbalı’da teknoloji merkezi kurulması çağrısında bulunarak, “Ben yeri vereceğim; İTB ise teknoloji merkezini buraya kurarsa çiftçilerimizi hep birlikte aydınlatalım. Ben başkan olarak üstüme düşeni fazlasıyla yapacağım” dedi.
Metropolis’te tarih ve zeytincilik buluştu
İzmir Ticaret Borsası Başkanı Işınsu Kestelli, Metropolis Antik Kenti’nde açılış yapmaktan büyük mutluluk duyduklarını belirterek, “Bugün burada sizlerle birlikte, bu tarihi yerde olmak benim için mutluluk verici bir olay. Metropolis Antik Kenti yalnızca binlerce yıllık tarihin geçmişe sahip arkeolojik bir alan değil aynı zamanda binlerce yıllık bir tarım kenti. Burada yaşayan insanlar binlerce yıl önce de zeytin yetiştiriyor ve zeytinyağı üretiyordu. Burada yaşayan Helen, Romalı, Bizanslı ve Anadolu halkları gibi kadim halklar zeytini yalnızca bir tarım ürünü olarak görmediler, aynı zamanda kültürel bir değer olarak benimsediler. Kadim halklardan devraldığımız zeytinliklerde aynı kültürü daha modern yöntemlerle sürdürüyor olmak mutluluk verici. Hayat ağacı olan zeytin, bu coğrafyada her zaman bereketin, sağlığın ve kalıcılığın simgesi oldu. Bir medeniyet yükselirken de bir medeniyet çökerken de zeytin ağacı hep burada durdu, kökleriyle bu topraklara tutundu, gövdesiyle insanlara gölge oldu, meyvesiyle yaşam verdi” dedi.
Kestelli ayrıca sektörün karşı karşıya olduğu sorunlara dikkat çekerek, “2024 – 2025 sezonunda 3.6 milyon ton zeytin ve 475 bin ton zeytinyağı ürettik, 2025 – 2026 sezonunda 2.45 milyon ton zeytin ve 310 bin ton zeytinyağı üretilecek. Yani sektörde daralma yaşanacak. Depolama altyapısının yetersizliği kalite kaybına ve ekonomik zarara neden oluyor. Bu noktada lisanslı depoculuğa geçişi hızlandırmamız gerekiyor. Malum kronikleşen sorunumuz olan artan maliyetler ve finansmana erişim zorlukları rekabet gücümüzü sınırlıyor. Markalı ihracat oranının düşük kalması ise dünya pazarında gerçek potansiyelimize ulaşmamızı engelliyor. Artık biliyoruz ki iklim değişikliği, verimi ve kaliteyi tehdit eden en kritik unsur. Bunun için kültürel uygulamalar ve adaptasyon modelleri geliştirilmeli ve desteklenmeli” ifadelerini kullandı.
İzmir’in geleceğe mirası
İzmir Büyükşehir Belediye Başkan Vekili Zafer Levent Yıldır, “İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Cemil Tugay’ın selamlarını getirdim. Öncelikle bir anımı anlatmak istiyorum; Kanada’da gördüğüm bir zeytinyağı şişesinin üzerinde Türkiye’de üretildiği, İtalya’da şişelendiği yazıyordu. Övünç Başkanımızın dediği gibi, kendi ürünümüze sahip çıkmayı ve kendimiz şişeleyip pazarlamayı öğrenmeliyiz. Şu an durduğumuz toprakların üzerinde farklı halklar yaşadı, çünkü bu topraklar başta zeytincilik olmak üzere tarım için son derece verimli topraklardı. İklim değişikliğinden bahsediyoruz. Yeni koşullara uygun şekilde tarım faaliyetlerini sürdürmenin yollarını bulmalıyız. Bizden sonraki nesillere aynı mirası bırakabilmek için hesap kitap yapmalıyız. Madencilik faaliyetleri yaparken, ağaçlara ya da doğaya zarar vermeden yapmanın yolunu bulmalıyız. Bizden önce var olan ağaçların bizden sonra da var olmasını sağlamak, en önemli önceliklerimizden biridir” dedi.
Zeytin hasadı ve yöresel lezzetler
Tören, açılış konuşmalarının ardından zeytin hasadı ve yöresel ürünlerin tadımıyla devam etti. Katılımcılar birlikte zeytin topladı. Ayrıca Torbalı’nın kurutulmuş domatesi, kırma ve yeşil zeytini, zeytinyağı, coğrafi işaret patentli Aslanlar biberi ve ayran ikram edildi.
