Son dönemde yaşam tarzı trendleri arasında hızla öne çıkan aralıklı oruç, yalnızca kilo vermek isteyenler için değil, vücudun biyolojik süreçlerini yeniden düzenlemek isteyenler için de ilgi çekiyor. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Esat Erdem Türemen, bu yöntemin yalnızca bir diyet programı olmadığını, aynı zamanda vücudun enerji kullanımını ve hücre onarım mekanizmalarını değiştirdiğini belirtti.
Dr. Türemen, “Yaklaşık 12 saatlik açlık sonrası vücudun önce şeker depolarını tükettiğini, ardından yağ yakmaya geçtiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi'nden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Esat Erdem Türemen, “Bu süreçte ‘keton’ adı verilen ve yağ asitlerinin oksidasyonundan oluşan doğal bir yakıt ortaya çıkıyor. Keton cisimcikleri beynin alternatif enerji kaynağı olduğu için birçok kişi bu esnada kendini zihinsel olarak daha berrak hissedebiliyor” dedi.
Tıbbi faydalar ve hücresel temizlik
Aralıklı orucun tıbbi etkilerine de değinen Dr. Türemen, şunları söyledi: “Açlık süresi uzadıkça insülin duyarlılığı artıyor, yani hücreler şekeri daha etkin kullanmaya başlıyor. Bu da glukoz seviyelerinin düşmesine yardımcı oluyor. Ayrıca diyabet riski azalabiliyor, trigliserid ve LDL kolesterol değerlerinde iyileşme görülebiliyor, karaciğer yağlanma riski düşüyor. En dikkat çekici noktalardan biri de hücrelerin kendi kendini temizlediği otofaji sürecini başlatması. Bu süreçte vücut hasarlı proteinleri parçalayıp geri dönüştürüyor. Yani aralıklı oruç, vücudun kriz moduna değil, tam tersine bir bakım moduna geçmesini sağlıyor.”
16 saatlik açlık ve 8 saatlik beslenme aralığından oluşan 16/8 modelinin, özellikle çalışan bireyler için uygulanabilirliğinin yüksek olduğunu vurgulayan Dr. Türemen, “Açlık süresi 16 saate yaklaştığında hücreler enerji azalmasını bir uyarı olarak algılıyor ve otofaji adı verilen doğal onarım süreci başlıyor. Otofaji, hücrenin hasarlı proteinleri ve işlevini yitirmiş yapıları parçalayıp geri dönüştürdüğü bir iç temizlik mekanizması. Bu dönemde anabolik sinyaller azalır, vücut büyüme modundan onarım moduna geçer. Hayvan çalışmalarında otofajinin Alzheimer, Parkinson, diyabet ve yaşlanma süreçleri üzerinde olumlu etkiler gösterdiği; insanlarda ise insülin direncinin azalması ve mitokondri fonksiyonlarının iyileşmesiyle ilişkili olduğu ortaya konmuştur” dedi.
Aralıklı oruç hakkında yanlış bilinenler
Dr. Türemen, aralıklı oruçla ilgili sıkça karşılaşılan yanlış inanışları şöyle sıraladı:
• Aralıklı oruç sadece kilo vermek içindir: Asıl değişim vücudun enerji kullanımını yenilemesi ve hücrelerin kendini onarmaya başlamasıdır.
• Açlık vücuda zarar verir: Günlük vitamin ve mineral ihtiyacı karşılandığında açlık, kriz değil kontrollü bir onarım sürecidir.
• Aralıklı oruç herkes için uygundur: Hamileler, kronik hastalığı olanlar ve düzenli ilaç kullananlar öncelikle doktora danışmalıdır.
• Aralıklı oruçta sıvı alımı durdurulur: Su tüketimi devam etmelidir; şekersiz çay ve kahve de içilebilir.
• Yeme saatinde sınırsız yemek serbesttir: Beslenme içeriği ve ölçüsü önemlidir, aşırı kalorili beslenmek yöntemin etkisini azaltır.
• Aralıklı oruç kan şekerini aşırı düşürür: Sağlıklı bireylerde kan şekeri kontrollü şekilde düşer; risk, diyabet hastaları için geçerlidir ve süreç doktor kontrolünde olmalıdır.
