Acil servislerde besin zehirlenmesi başvurularının arttığını belirten Acil Tıp Uzmanı Dr. Ayşegül İşlek Yüksel, belirtilerin ilk 30 dakikada başlayıp 72 saate kadar uzayabildiğini vurgulayarak özellikle nörolojik bulgular, solunum sıkıntısı ve botulizm şüphesinde “vakit kaybetmeden acile başvurun” çağrısı yaptı.
Acil servislerde son dönemde besin zehirlenmesi vakalarında belirgin bir artış yaşanıyor. Hafif seyirli vakaların çoğunlukta olduğunu ancak bazı bakteri türlerinin ciddi ve ölümcül sonuçlara yol açabileceğini belirten VM Medical Park Mersin Hastanesi Acil Tıp Uzmanı Dr. Ayşegül İşlek Yüksel, riskli gruplara ve kritik belirtilere ilişkin önemli uyarılarda bulundu.
Besin zehirlenmesinin, tüketilen yiyecek veya içeceğe bağlı enfeksiyon ya da toksin etkisi sonucu ortaya çıktığını söyleyen Uzm. Dr. Yüksel, özellikle yaz aylarında artan görülme sıklığının kışın da farklı besin kaynakları nedeniyle ciddi sonuçlara yol açabileceğini belirtti. Bebekler, çocuklar, gebeler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerin bu durumdan daha fazla etkilendiğini vurgulayan Yüksel, “Bebekler, çocuklar, gebeler ve yaşlılarda risk daha fazla” dedi.
Vücudun ilk tepkisi: Kusma ve ishal savunma mekanizması
Besin zehirlenmelerinde en sık görülen bulguların mide bulantısı, kusma ve ishal olduğunu hatırlatan Uzm. Dr. Yüksel, bu tepkilerin aslında vücudun toksinleri uzaklaştırmak için verdiği doğal bir savunma yanıtı olduğunun altını çizdi:
“Aslında bu semptomlar korkulacak düşmanlar değil, vücudun zehri dışarı atma yöntemleridir... Hastaların kesinlikle bulantı ve ishali önleyici ilaçları bilinçsizce kullanmamaları gerekir.”
Hangi bakteri hangi besinden bulaşıyor?
Uzm. Dr. Yüksel, farklı bakterilerin kaynağını ve yol açtığı etkileri şöyle anlattı:
• Salmonella: Çiğ veya iyi pişmemiş tavuk, et, yumurta, balık ve pastörize edilmemiş sütlerde görülüyor. Sokak sütlerinin yüksek risk taşıdığı uyarısı yapılıyor.
• Clostridium botulinum: Yanlış hazırlanmış ev konservelerinde üreyen bu bakteri, en ölümcül zehirlerden birini üretiyor. Kapaklarda bombe oluşumu en önemli belirti.
• E.coli: Çiğ kıyma, pastörize edilmemiş süt, kirli suyla temas etmiş sebze ve meyvelerde bulunabiliyor.
• Staphylococcus aureus: Hijyen eksikliği kaynaklı bu bakteri, özellikle süt ürünleri ve kremalı gıdalarda üreyebiliyor. Ürettiği toksinler pişirme ile yok olmuyor.
• Bacillus cereus: Pişmiş pirinç ve makarnanın yanlış saklanması en önemli bulaş kaynağı.
• Listeria monocytogenes: Soğuğa dayanıklı yapısıyla çiğ et ve dondurulmuş ürünlerde üreyebiliyor.
• Vibrio türleri: Az pişmiş deniz ürünlerinde özellikle yaz aylarında görülen tehlike.
Belirtiler ne zaman ortaya çıkar?
Uzm. Dr. Yüksel, besin zehirlenmesinin ani başladığını belirterek şu bilgileri paylaştı: “Belirtiler 30 dakika ile 72 saat arasında çıkabilir”
Hangi durumda acil servise başvurulmalı?
Uzman, aşağıdaki durumlarda zaman kaybetmeden hastaneye gidilmesi gerektiğini vurguluyor:
• Nörolojik belirtiler: “Eğer gastrointestinal sistem semptomlarının yanı sıra, bilinç bulanıklığı, çift görme, baş ağrısı, nöbet gibi nörolojik semptomlar varsa.”
• Solunum sıkıntısı: “İshal ve kusmanın yanı sıra nefes darlığı veya solunum güçlüğü çekiliyorsa.”
• Şiddet ve süre: Kanlı ishal, boyun sertliği, ateş ya da iki günden uzun süren belirtiler.
• Botulizm şüphesi: Konserve tüketimi sonrası kas güçsüzlüğü ve nörolojik bulguların görülmesi durumunda hekime mutlaka konserve tüketildiğinin belirtilmesi gerektiği hatırlatılıyor.
