Dünya genelinde her yıl 600 milyon kişi besin zehirlenmesine yakalanıyor, 420 bin kişi yaşamını yitiriyor. Türkiye’de de yaz aylarında vaka sayıları artışa geçiyor. Uzmanlar uyarıyor: “Bir kez daha ısıttığınız yemek, sizi hastanelik edebilir!”
YAZIN SESSİZ KATİLİ
Havalar ısındıkça risk de artıyor! Özellikle piknikler, mangallar, açık büfeler ve dışarıda yemek alışkanlıkları besin zehirlenmesi vakalarının tırmanışa geçmesine neden oluyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl 600 milyon kişi bu sağlık tehdidiyle karşı karşıya kalıyor. Türkiye’de de her yaz binlerce kişi benzer şikayetlerle acil servise başvuruyor. Uzmanlar uyarıyor: “Bir kereden fazla ısıtılan yemek adeta zehre dönüşüyor!”
Dr. Ferhat Çetin: “Bir hatanız hayatınıza mal olabilir”
Acıbadem Ataşehir Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ferhat Çetin, özellikle yaz aylarında sıcaklık ve nemin bakterilerin hızla çoğalması için ideal ortam yarattığını vurgulayarak şu uyarılarda bulunuyor:
“Birçok kişi yemeği ikinci kez ısıtmanın zararsız olduğunu düşünüyor. Ancak tam aksine, bu uygulama bakterilerin hayatta kalmasına ve daha da tehlikeli hale gelmesine neden oluyor. Özellikle tavuk, pirinç, yumurta ve krema içeren yiyeceklerde risk çok yüksek!”
HANGİ BELİRTİLER HAYATİ ALARM VERİYOR?
Besin zehirlenmesinin ilk sinyalleri karın ağrısı, bulantı, kusma ve ishal olarak kendini gösteriyor. Ancak bazı mikroorganizmalar nedeniyle tablo ağırlaşabiliyor. Dr. Çetin, “Çocuklar, yaşlılar, hamileler ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde dehidrasyon, böbrek yetmezliği hatta ölüm gibi sonuçlar doğurabilir” diyerek özellikle hassas gruplara dikkat çekiyor.
YAZ AYLARINDA NEDEN ARTIYOR?
Yaz aylarında artışın temel nedeni sıcak ve nemli hava koşulları. Özellikle pikniklerde, barbekülerde ve açık hava etkinliklerinde gıdaların uzun süre dış ortamda kalması, soğuk zincirin bozulması ve hijyen eksiklikleri bu riski katlıyor. Özellikle şu gıdalara dikkat:
- Az pişmiş veya çiğ et, tavuk ve yumurta
- Pastörize edilmemiş süt ürünleri
- Tazeliğini yitirmiş deniz ürünleri
- Kremalı, mayonezli pastane ürünleri
- Soğuk sandviçler ve açıkta satılan yiyecekler
BESİN ZEHİRLENMESİNE KARŞI 18 ALTIN KURAL
1. Alışverişte Dikkat:
- Ambalajı hasarlı ürünleri almayın
- Soğuk ürünleri alışverişin sonunda alın
- Son kullanma tarihlerini mutlaka kontrol edin
- Taze ve canlı renkli ürünleri tercih edin
2. Saklarken Önlem Alın:
- Buzdolabı 0-4°C, dondurucu -18°C olmalı
- Çiğ ve pişmiş ürünleri ayrı saklayın
- Hava almayacak şekilde paketleyin
3. Hazırlarken Hijyen Kurallarına Uyun:
- Ellerinizi mutlaka yıkayın
- Etler için ayrı kesme tahtası ve bıçak kullanın
- Yüzeyleri ve mutfak gereçlerini düzenli temizleyin
- Sebze ve meyveleri bol suyla yıkayın
4. Pişirirken Tam Kıvamında Pişirin:
- Et, tavuk, balık ve yumurtayı iyi pişirin (örneğin tavuk için 74°C)
- Donmuş gıdaları oda sıcaklığında çözmeyin
- Artan yemekleri sadece bir kez ısıtın
- 5. Dışarıda Yemek Yerken Seçici Olun:
- Güvenilir ve hijyenik mekanları tercih edin
- Açık büfelerde yiyeceklerin sıcaklıklarına dikkat edin
- Çiğ veya az pişmiş ürünlerden uzak durun
YAZ TEHLİKESİNE DİKKAT
İzmir ve Ege Bölgesi’nde yaz aylarında düzenlenen açık hava etkinlikleri, sahil kenarı piknikleri ve sokak lezzetleri bu riski daha da artırıyor. Uzmanlar, özellikle Ege mutfağında sıkça tüketilen taze otlar, salatalar ve deniz ürünlerinin dikkatli hazırlanması gerektiğini vurguluyor.
Dr. Çetin son olarak şunu hatırlatıyor:
“Yemeğin tadı ve görünümü sizi yanıltmasın. Bozulmuş gıdalar her zaman kötü kokmaz veya farklı görünmez. Gıda güvenliği konusunda bilinçli olmazsak, tatil keyfi hastanede bitebilir!”
Unutmayın! Basit önlemlerle sofralarınızda sağlığı koruyabilir, yazı hastane yerine deniz kenarında geçirebilirsiniz!
