Y kromozomu, insanlarda biyolojik cinsiyetin belirlenmesinde temel rol oynayan yapı olarak biliniyor. Ancak son yıllarda yapılan bazı bilimsel çalışmalarda, kromozomun milyonlarca yıllık evrim sürecinde önemli ölçüde gen kaybına uğradığı öne sürüldü.
İlk hesaplamalara göre bu küçülme süreci, teorik olarak devam ederse Y kromozomunun milyonlarca yıl sonra tamamen işlevsiz hale gelebileceği ihtimali gündeme taşındı.
Hayvan modelleri tartışmayı derinleştirdi
Araştırmalarda özellikle bazı kemirgen ve memeli türleri dikkat çekti. Bu türlerde Y kromozomunun tamamen ortadan kalktığı, ancak cinsiyet belirleme görevlerinin başka genetik mekanizmalarla sürdürüldüğü belirlendi.
Uzmanlar bu örneklerin, insan evrimini anlamada önemli ipuçları sunduğunu ifade ediyor. Ancak aynı zamanda her türün evrimsel yolunun birbirinden farklı olduğuna da dikkat çekiliyor.
Gen kaybı her zaman aynı hızda ilerlemiyor
Son genetik analizler, Y kromozomundaki gen kaybının sabit ve doğrusal bir hız izlemediğini ortaya koydu. Bazı dönemlerde sürecin duraksadığı, bazı evrelerde ise hızlandığı tespit edildi.
Bilim insanlarına göre bu dalgalı yapı, Y kromozomunun tamamen ortadan kalkacağı iddialarını kesin bir öngörü olmaktan uzaklaştırıyor.
Uzmanlar ikiye bölünmüş durumda
Kimi araştırmacılar, mevcut genetik koruma mekanizmaları sayesinde Y kromozomunun uzun süre daha varlığını sürdürebileceğini savunurken, diğer bir grup bilim insanı ise uzun vadede alternatif cinsiyet belirleme sistemlerinin devreye girebileceğini öne sürüyor.
Her iki görüş de henüz yeterli bilimsel kanıtla kesinlik kazanmış değil.
“Kesin cevap için zamana ihtiyaç var”
Uzmanlar, Y kromozomunun kaderine ilişkin net bir yargıya varabilmek için uzun soluklu ve geniş kapsamlı genetik araştırmalar gerektiğini vurguluyor.
Bilim dünyasında bu başlığın önümüzdeki yıllarda da tartışılmaya devam etmesi bekleniyor.
