ATHENA TAPINAĞI
Phokaia antik kentinin en önemli tapınağı olan Athena Tapınağı'nın bulunduğu kayalık alanıdır. Bu tapınak, Foça yarımadasının kuzeydoğusunda, deniz kıyısında yükselen kayalık üzerinde yer almaktadır ve antik kentte en güzel yer olarak kabul edilir.
SİREN KAYALIKLARI
Yunan mitolojisinde Sirenler; kayalık ve boş adalarda yaşadıklarına inanılan deniz yaratıklarıdır. Sirenler bizim karşımıza ilk kez Odysseia Destanı’nda çıkar. Sirenler; geniş kanatları olan kuş şeklinde bir vücuda ve kadın başına sahiptirler. Yüzleri ve sesleri çok güzeldir. Sürekli şarkı mırıldanırlar. Buradan geçen denizcilerin sirenlerin söyledikleri şarkılardan büyülenerek gemilerini bilinçsizce kayalara doğru sürdüğü ve gemilerinin parçalanıp sirenlere yem oldukları rivayet edilir.
Foça denizinde Orak Adası yakınlarında bulunan hiçbir canlının yaşamadığı küçük adacıklar “Siren Kayalıkları” adı ile bilinir.
KYBELE AÇIK HAVA TAPINAĞI
M.Ö.580 yıllarına tarihlenmiştir. Çeşitli büyüklüklerdeki 5 nişte tanrıça Kybele’nin heykelleri ve kabartmaları yer alıyordu. Kayaya oyulmuş adak havuzu ile denizci fenerlerinin konulması için yapılan küçük nişler denizden gelenlerin burada tapındıklarını ortaya koymuştur.
Kutsal alanın yaslandığı kayalık üzerindeki sur duvarları, duvarların 4 ayrı dönemini göstermektedir. Bunlar arkaik surlar harçsız, Roma dönemi surlarında kireç harcı Ceneviz ve Osmanlı dönemi surlarında ise kireç harcı, kum, tuğla parçası ve kiremit tozlarından oluşan Horasan harcı kullanılmıştır. Yukarıda, eski ortaokul binasının altında Athena Tapınağı bulunmaktadır. Her ikiside tanrıçadır. Athena, Babilli kraliçe Izdar’a kadar gider. Kybele ise anadolu’nun tanrıçasıdır.Her iki tanrıçanın altlı, üstlü bulunması da önemli bir olaydır. Kybele arkaik dönemden itibaren Phokaia’da çok saygı görmüştür.Yeldeğirmenli tepe ile İncir adasında da Tanrıça Kybele’ye ait kutsal alanlar mevcuttur.
TAŞ EV
Pers Anıt Mezarı ve Taş Kule olarak da bilinen Taş Ev, ilçe merkezine 10 km uzakta, yol kenarında yer almaktadır. Tarihi, M.Ö. 4.yüzyıla kadar uzanmaktadır.
Eski İzmir yolu yanında yer alan Taş Ev’in olduğu yerden, Antik Çağ’da bir yol da geçmekteydi. Yüzyıllar boyunca kullanılmaya devam eden bu evin çevresinde yapılan kazı çalışmalarında, Bizans döneminde de konut olarak kullanıldığı anlaşılmıştır.
Pers Medeniyeti’nin izlerini taşıyan Taş Ev, tarih meraklıları için Foça’da görülmesi gereken tarihi yapılar arasında yer almaktadır.
