ABD’de kanser araştırmalarında görev yapan Dr. Feyza Canan, kanser riskini artırabileceği düşünülen bazı ürünleri günlük yaşamından büyük ölçüde çıkardığını duyurdu. Sosyal medyada paylaştığı liste kısa sürede büyük ilgi gördü. Canan, bu ürünlerin tamamen yasaklanması gerektiğini söylemediğini, ancak “maruziyeti azaltmanın önemli bir adım” olduğunu belirtiyor.
1. Plastik kaplar ve şişeler
Environmental Health Perspectives’teki araştırmalar, özellikle ısıyla temas eden plastiklerde bulunan BPA’nın meme dokusunda hücresel değişimlere yol açabildiğini gösteriyor. Canan, cam ve çelik kapların daha güvenli olduğunu ifade ediyor.
2. Yapışmaz teflon tavalar (PFAS)
JAMA’nın 2019 analizine göre, yapışmaz kaplardaki PFAS kimyasalları tiroit bozukluklarıyla ilişkilendiriliyor. PFAS’ların vücutta uzun süre kaldığı biliniyor.
3. Konserve gıdalar
The Lancet Diabetes & Endocrinology, konserve kutularındaki BPA’yı metabolik bozukluklarla ilişkilendiriyor. Canan, taze ve cam ambalajlı ürünlerin tercih edilmesini öneriyor.
4. Ultra işlenmiş gıdalar
BMJ’nin 2023 araştırması, ultra işlenmiş gıdaların kolorektal kanser riskini artırabileceğini ortaya koyuyor. Bu ürünlerdeki katkı maddeleri bağışıklık ve bağırsak bariyerini etkileyebiliyor.
5. Kokulu mumlar (VOC’ler)
EPA raporları, parafin bazlı mumların yanarken benzen ve toluen gibi uçucu organik bileşikler açığa çıkarabileceğini belirtiyor. Uzun süreli solunum, akciğer sağlığı açısından risk oluşturabiliyor.
6. Plastik kesme tahtası
Yeni çalışmalar, plastik kesme tahtalarının bıçak darbeleriyle mikroplastik parçacık saldığını gösteriyor. Mikroplastikler vücutta kronik inflamasyonu tetikleyebiliyor. Canan, ahşap ve bambu kullanımını öneriyor.
7. Alüminyum folyo
Yüksek ısıda veya asitli yiyeceklerle temas ettiğinde alüminyum migrasyonu artabiliyor. Bazı çalışmalar bu durumu nörotoksisite ve inflamasyonla ilişkilendiriyor.
8. Rafine yağlar
Endüstriyel işlem gören rafine yağlar, oksidatif bileşikler ve trans yağ oluşumuna yol açabiliyor. Bu maddeler hücre hasarı ve inflamasyonla ilişkilendiriliyor.
9. Oda spreyleri, temizlik ürünleri ve kokulu deterjanlar
EPA’ya göre birçok oda spreyi VOC içeriyor. Sentetik parfümler ve bazı temizlik ürünleri solunum yollarında tahrişe neden olabiliyor. Ftalat içeren deterjanların hormon sistemi üzerinde etkileri araştırılıyor.
Listede yer alan diğer ürünler
Dr. Canan ayrıca floresan ampuller, alev geciktirici içeren yatak ve şilteler, polyester yatak takımları ile yabani ot ve haşere öldürücülerden de uzak durduğunu aktarıyor.
