Ağız ve diş sağlığı yalnızca estetik bir konu değil, aynı zamanda tüm bedeni etkileyen bir sağlık göstergesi. Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi’nden Diş Hekimi Arzu Tekkeli, vücuttaki ağrıların bazen beklenmedik kaynaklardan, örneğin dişlerden kaynaklanabileceğine dikkat çekiyor. Tekkeli, “Tüm bedenimizi bir bütün olarak düşünmemiz gerekir. Örneğin kistli bir dişin çekilmesiyle omuz ağrısı, ağızdaki metallerin değişmesiyle alerji rahatlayabilir. Çünkü dişlerimiz ile vücudumuz arasında; sinirler, kan akışı ve bağ dokusu vasıtasıyla çift taraflı bir etkileşim bulunuyor” diyor.
En sık rastlanan problemlerden biri olan diş sıkma yani bruksizm, çiğneme sırasında dişlere normalden katbekat fazla yük bindiriyor. Tekkeli, sağlıklı bireylerde çiğneme esnasında dişlere 70 kilogram yük binerken, bruksizm vakalarında bu yükün 440 kilograma kadar çıkabildiğini belirtiyor. Üstelik bu durum yalnızca dişlerde değil, çene yapısında ve çevre kas dokularında da tahribata yol açıyor. “Diş gıcırdatma ortadan kaldırılmadığı sürece uzun vadede kas büyümesine yol açarak çene çizgisinin kaybolmasına, yani kare ve yuvarlak bir oluşumuna sebep olabilir. Bruksizm, kişinin postürünü ve beden dengesini dahi bozabilecek ciddi bir sağlık sorunu” diyerek uyarıyor.
BEYİNLE BAĞIRSAĞIN DİŞLERE ETKİSİ
Bruksizmin ardında sadece fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik ve biyokimyasal nedenler de yatıyor. Kişilik özelliklerinin bu süreçte etkili olduğunu vurgulayan Tekkeli, “Gergin tip bruksizmde kişi stresli, gergin, rekabetçi veya öfkeli olabilir. Gergin olmayan türde ise hastalar genellikle içsel kontrolleri yüksek, obsesif, depresif, mükemmeliyetçi özellikleriyle öne çıkar” diyerek sorunun duygusal boyutuna işaret ediyor.
Bağırsak florasının da bu sürece etkisi büyük. “Vücutta mutluluk hormonu olarak bilinen serotoninin yaklaşık yüzde 80’i, bağırsakta bulunan faydalı bakteriler tarafından üretilir. Bağırsak florası bozulduğunda, bu üretim azalır. Serotonin eksikliği ise stresin artmasına, uyku düzeninin bozulmasına ve kaslarda sürekli bir gerginlik haline yol açar. Bağırsak sağlığının beyinle doğrudan bağlantılı olduğu düşünülünce diş sıkma gibi istemsiz kas hareketlerini tetikleyebilir. Ayrıca bağırsak florasındaki dengesizlik, vücuttaki magnezyum, çinko ve B6 vitamini seviyelerini de olumsuz etkiler. Bu minerallerin eksikliği kas gevşemesini zorlaştırır ve diş sıkmayı artırır” açıklaması bu bağlamda dikkat çekiyor.
KALICI AĞRILAR VE VÜCUT DENGESİZLİĞİ
Bruksizm yalnızca gece uykusunda değil, gündüz saatlerinde de fark edilmeden devam edebiliyor. Uzun vadede ise çene, baş, boyun ve sırt gibi farklı bölgelerde kalıcı ağrılara sebep olabiliyor. Tekkeli, “Diş sıkmanın sık görüldüğü fibromiyalji hastalarında çene, şakak, kulak, sırt, bel ve baş ağrıları, postür bozuklukları, migren atakları, yutkunurken hissedilen basınç ya da yumru, kulakta çınlama, çene eklemlerinden ses gelmesi gibi şikayetler gözlemlenir” diyor.
Laboratuvar verileri de bu bulguları destekliyor. “Bu kişilerde ön grup boyun kaslarının aktivitesinin arttığı ve buna bağlı olarak ön ile arka grup kasları arasında kuvvet dengesizliğinin meydana geldiği görülmüştür. Masum gibi görünen ve çoğu zaman farkında bile olmadığımız bu eylem, boyun kaslarında gergin ve ağrılı noktalar oluşmasına ve kronikleşen boyun ağrılarına yol açabiliyor” diye ekliyor.
UZMANINDAN 5 ALTIN TAVSİYE
Diş Hekimi Arzu Tekkeli, bruksizmle baş etmek isteyenlere şu önerilerde bulunuyor:
Gece plağı kullanın: Diş hekiminizin hazırlayacağı ya da tavsiye edeceği şeffaf bir gece plağı kullanın. Plak, uyurken dişlerinizi korur ve çene kaslarınızı rahatlatır.
Magnezyum ve B6 takviyesi alın: Bu takviyeler, sakinleştirici özellikleriyle kaslarınızı gevşetir.
Stresle başa çıkın: Temiz havada yürüyüş, nefes egzersizi veya meditasyon gibi yöntemlerle günlük gerginliğinizi azaltın, stresinizi kontrol altına almayı öğrenin.
Bağırsak sağlığınıza dikkat edin: Probiyotik ve lifli besinlerle bağırsak floranızı destekleyerek seratonin üretimini artırın.
Duygusal yükleri hafifletin: İfade edilemeyen öfke ya da bastırılmış duygular çene kaslarına yansıyabilir. Gerekli durumlarda psikolojik destek almaktan çekinmeyin.
