Avrupa, hipersonik hızlara ulaşabilen yeniden kullanılabilir bir uzay uçağı üretme hedefiyle büyük bir adım atıyor. 1980'lerde başlayan ancak yarım kalan HOTOL projesinden ilham alınarak geliştirilen efsanevi SABRE motoru, Invictus projesiyle gökyüzüne dönmeye hazırlanıyor.
40 YILLIK HAYAL YENİDEN HAYAT BULUYOR
1982 yılında British Aerospace ve Rolls-Royce iş birliğiyle geliştirilen HOTOL (Horizontal Take-Off and Landing) projesi, dönemin en ileri uzay vizyonlarından biriydi. Ancak 1987’de İngiliz hükümeti tarafından "fazla iddialı" bulunarak rafa kaldırıldı. Projeye inanan mühendisler Alan Bond, John Scott-Scott ve Richard Varvill ise pes etmedi; Reaction Engines adlı özel şirketi kurarak SABRE motoru fikrini yaşatmaya devam etti.
FİKRİN KALBİNDE YENİ NESİL HİBRİT BİR MOTOR VAR
SABRE (Synergetic Air-Breathing Rocket Engine), jet motorları gibi havayı soluyabilen ve roket motorları gibi uzaya çıkabilen hibrit bir sistem. Invictus projesi kapsamında bu motor, 2031 yılına kadar Mach 5 hızını aşabilen, atmosferin sınırında görev yapabilecek bir uzay uçağını hayata geçirmeyi hedefliyor.
JET GİBİ HAVADAN OKSİJEN, ROKET GİBİ UZAYA FIRLAYIŞ
Invictus uzay uçağı, klasik bir uçak gibi pistten kalkacak. İlk aşamada, jet motoru gibi havadaki oksijeni kullanarak sıvı hidrojenle çalışacak. Atmosferin sınırına ulaştığında ise SABRE motoru roket moduna geçecek ve sıvı oksijenle çalışmaya devam edecek. Bu sayede taşıma kapasitesi artarken, oksijen deposu taşınmadığı için büyük ölçüde ağırlık tasarrufu sağlanacak.
BİRÇOK TEKNOLOJİNİN ANAHTARI: ÖN SOĞUTMA SİSTEMİ
SABRE’yi rakiplerinden ayıran en kritik teknolojilerden biri de ön soğutma sistemi. Mach 5 hızlarında motora giren hava 1.000 °C’yi aşabiliyor. Bu aşırı sıcaklık, sıvı helyumla soğutulan özel bir ısı değiştirici aracılığıyla milisaniyeler içinde oda sıcaklığına indiriliyor. Bu teknoloji, SABRE'nin güvenli şekilde çalışabilmesini sağlıyor.
HEDEF MACH 5 AMA POTANSİYEL MACH 25’E KADAR
Invictus projesinin kısa vadeli hedefi Mach 5 olsa da, SABRE motorunun teorik potansiyeli Mach 25 seviyesine kadar çıkabiliyor. Bu da, motorun alçak dünya yörüngesine kadar ulaşabileceği anlamına geliyor.
ESA VE İNGİLTERE DESTEKLİYOR, 7 MİLYON EUROLUK FON SAĞLANDI
Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Invictus projesine 7 milyon euro destek sağladı. Ayrıca İngiltere Uzay Ajansı da projeye katkı vererek İngiltere’nin uzay teknolojilerindeki iddiasını güçlendirmek istiyor. Proje, hem sivil hem de askeri amaçlar için kullanılabilecek çift yönlü bir teknoloji geliştirmeyi hedefliyor.
AVRUPA’DAKİ TEK PROJE DEĞİL
Invictus, Avrupa'da geliştirilen tek uzay uçağı projesi değil. Fransa hükümeti ve Dassault Aviation, geçtiğimiz ay VORTEX isimli başka bir uzay uçağı girişimini duyurdu. ABD ise X-37B insansız aracıyla hipersonik alandaki öncülüğünü sürdürüyor. Çin’in Shenlong aracı, Virgin Galactic’in yörünge altı turizm araçları, Sierra Nevada, Radian Aerospace ve Dawn Aerospace gibi şirketlerin çalışmaları da küresel rekabeti kızıştırıyor.
