“Global Building Atlas” adı verilen bu yeni küresel envanter, geleneksel iki boyutlu haritalardan farklı olarak binaların sadece taban alanlarını değil, hacimlerini ve yüksekliklerini de ortaya koyuyor.
Safranbolu’dan İstanbul’a tüm yapılar tek haritada
Global Building Atlas sayesinde Safranbolu’daki tarihi evlerden İstanbul’daki gökdelenlere, Roma’daki antik yapılardan Berlin’in modern yapılarına kadar dünyadaki her bina üç boyutlu olarak incelenebiliyor. Önceki benzer veri setlerine kıyasla bir milyardan fazla ek bina içeren harita, Almanya’daki Münih Teknik Üniversitesi (TUM) bünyesinde geliştirildi. Araştırmacılar, geniş uydu görüntüleri ve yapay zeka algoritmalarıyla dünyanın en kapsamlı bina haritasını oluşturduklarını belirtiyor.
Üç boyutlu veriler şehirleri daha doğru anlatıyor
Projenin başkanı Prof. Dr. Xiaoxiang Zhu, üç boyutlu bina bilgilerinin kentleşme, yaşam koşulları ve yoksulluk analizlerinde iki boyutlu haritalara kıyasla çok daha doğru sonuçlar verdiğini vurguladı. Zhu, “Sadece binaların kapladığı alanı değil, hacmini de görebiliyoruz. Bu da nüfus yoğunluğu ve yaşam standartlarına dair çok daha hassas veriler sağlıyor” ifadelerini kullandı. Araştırmacılara göre, özellikle kentsel alanlarda sunulan çözünürlük benzer çalışmalara kıyasla yaklaşık 30 kat daha yüksek.
Dünya genelindeki bina dağılımı ortaya çıktı
Veri setinin analizine göre Asya, 1,22 milyar bina ile dünya üzerindeki yapıların neredeyse yarısına ev sahipliği yapıyor. Afrika’da yaklaşık 540 milyon, Avrupa’da ise 403 milyon bina bulunuyor. Kuzey ve Güney Amerika’da bina sayısı sırasıyla 295 milyon ve 264 milyon olarak hesaplanırken, Okyanusya 14 milyon bina ile listenin sonunda yer alıyor.
Refah ölçümü için yeni bir yöntem geliştirildi
Araştırmacılar, Global Building Atlas verilerini kullanarak “kişi başına düşen bina hacmi” adını verdikleri yeni bir refah ölçüm yöntemi geliştirdi. Bu yaklaşıma göre, bir ülkede kişi başına düşen bina hacmi arttıkça yaşam standartlarının da yükseldiği kabul ediliyor. Avrupa’da yapılan değerlendirmede Finlandiya, kişi başına 3 bin 900 metreküpün üzerinde bina hacmiyle listenin zirvesinde yer aldı.
Afetlere hazırlık ve şehir planlamasında kullanılacak
Bilim insanları, bu ayrıntılı haritanın özellikle afetlere hazırlık ve kentsel planlama açısından kritik bir rol oynayabileceğine dikkat çekiyor. Almanya Havacılık ve Uzay Merkezi’nin (DLR), Global Building Atlas’ı dünya genelindeki afet destek çalışmalarında incelemeye aldığı belirtildi. Araştırmacılar, verilerin gelecekte deprem, sel ve diğer doğal afet risklerinin daha doğru analiz edilmesine katkı sunacağını ifade ediyor.
Türkiye için neden önemli?
Dünya genelindeki 2,75 milyar binayı üç boyutlu detaylarıyla ortaya koyan Global Building Atlas, Türkiye açısından da önemli bir veri kaynağı sunuyor. Asya ve Avrupa kıtalarının kesişim noktasında yer alan Türkiye, bu küresel envanter sayesinde yapısal yoğunluğunu ve kentleşme dinamiklerini daha net analiz edebilecek. Deprem riski yüksek bölgelerde bina hacmi ve yoğunluğuna dair sunulan detaylar, kentsel dönüşüm ve afet yönetimi süreçlerinde daha doğru kararlar alınmasına katkı sağlayabilir. Aynı zamanda kişi başına düşen bina hacmi gibi yeni göstergeler, Türkiye’nin farklı bölgelerindeki sosyo-ekonomik gelişmişlik farklarını ortaya koymak için güçlü bir araç olarak değerlendiriliyor.
