Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi (EAH) Aile Hekimi Uzmanı ve YAŞAM (Sağlıklı Yaş Alma Merkezi) Birimi Sorumlusu Doç. Dr. Nil Tekin, kış aylarında yaşlı bireylerin karşı karşıya kaldığı risklere dikkat çekerek kapsamlı bir “yaşlı dostu kış rehberi” paylaştı. Tekin, sağlıklı yaş almanın temel şartlarından birinin yaşamla bağın koparılmaması olduğunu vurguladı.
Kış ayları yaşlılar için daha kritik bir dönem
Kış mevsiminin, vücut direnci azalan yaşlı bireyler için yalnızca soğuk havadan ibaret olmadığını belirten Doç. Dr. Nil Tekin, bu dönemin aynı zamanda önemli fizyolojik ve ruhsal değişimleri de beraberinde getirdiğini ifade etti. Organ rezervlerinin ileri yaşla birlikte azaldığını dile getiren Tekin, bu nedenle kış aylarının yaşlılar açısından daha hassas bir süreç olduğuna dikkat çekti.
Fizyolojik değişimler hastalıkla karıştırılmamalı
Yaşlanmayla birlikte organların rezerv kapasitesinin düşmesine rağmen fizyolojik sınırlar içinde çalışmaya devam ettiğini vurgulayan Tekin, bu doğal değişimlerin her zaman hastalık olarak değerlendirilmemesi gerektiğini söyledi. Yaşlı bireylerin bu süreçte gereksiz kaygıya kapılmadan düzenli sağlık kontrollerini aksatmaması gerektiğini belirtti.
Solunum yolu enfeksiyonları kışın artıyor
Kış aylarında solunum yolu enfeksiyonlarının pik yaptığını hatırlatan Doç. Dr. Nil Tekin, özellikle huzurevi gibi toplu yaşam alanlarında bulunan ve kalabalık ortamlarda daha sık vakit geçiren yaşlı bireylerin risk grubunda yer aldığını ifade etti. Bu nedenle kişisel hijyen, maske kullanımı ve kapalı alanların düzenli havalandırılmasının büyük önem taşıdığını dile getirdi.
Beslenme ve ev ortamı hayati önem taşıyor
Soğuk havalarda yeterli ve dengeli beslenmenin bağışıklık sistemi için kritik olduğunu belirten Tekin, protein, vitamin ve mineral açısından zengin bir diyetin ihmal edilmemesi gerektiğini söyledi. Ayrıca ev içi iklimlendirmeye de dikkat çeken Tekin, yaşam alanlarının ne çok soğuk ne de çok sıcak olmaması gerektiğini vurguladı.
Sağlıklı yaş almak için sosyal bağlar korunmalı
Doç. Dr. Nil Tekin, yaşlı bireylerin kış aylarında daha içine kapanık bir yaşam sürme eğiliminde olabildiğini belirterek, “Sağlıklı yaş almak için yaşamla bağınızı koparmayın” çağrısında bulundu. Sosyal ilişkilerin sürdürülmesi, günlük hareketin devam ettirilmesi ve ruh sağlığının korunmasının en az fiziksel sağlık kadar önemli olduğunun altını çizdi.
Kışın gizli tehlikesi: Dehidrasyon
Kışın susama hissinin azalmasına bağlı olarak gelişen "gizli susuzluk" (dehidrasyon) konusunda uyaran Doç. Dr. Tekin, yaşlıların susamayı beklemeden günde 8-10 bardak sıvı tüketmesi gerektiğini belirtti.
• Belirtilere Dikkat: Ağız kuruluğu, dilin kuru ve çatlak görünümü, kafa karışıklığı, baş dönmesi, yürüme güçlüğü ve idrar miktarında azalma dehidrasyonun önemli işaretleridir.
• Çeşitlendirin: Suya alternatif olarak ıhlamur, ayran, kefir ve sebze ağırlıklı ev yapımı çorbalar tercih edilmelidir.
• Takip Önemli: Bakım verenlerin idrar rengini ve sıklığını takip etmesi, yaşlı bireye su içmeyi saatli bir alışkanlık olarak hatırlatması hayati önem taşır.
Sofrada protein ve vitamin kalkanı
Bağışıklık sistemini desteklemek için beslenme rutininin korunması gerektiğini belirten Doç. Dr. Nil Tekin şu önerilerde bulundu:
• Protein Gereksinimi: Kas kayıplarının önüne geçmek için günlük protein alımı kontrol edilmelidir. Kırmızı et yerine tavuk, hindi eti veya haftada en az 2-3 kez balık tüketilmelidir.
• Doğal Probiyotikler: Turşu, kefir ve yoğurt gibi fermente gıdalar bağışıklık sisteminin önemli destekçileridir.
• D Vitamini Kontrolü: Kışın güneş ışığından yararlanılamaması eksikliği artırır. Ancak takviyeler, yan etki riskine karşı mutlaka doktor kontrolünde ve önerilen dozda kullanılmalıdır.
Mevsimsel duygusal bozukluk ve ev ortamı
Kış aylarında azalan aktivite düzeyi ve güneş ışığı eksikliğinin "mevsimsel duygusal bozukluğa" yol açabileceğini ifade eden Doç. Dr. Tekin; güneşli pencerelerin yanında oturulmasını, uygun giysilerle kısa açık hava yürüyüşleri yapılmasını ve iç mekanlarda aktif kalınmasını önerdi.
• Ev Isısı ve Nem: Yaşlılar için ılık bir oda ve sıcak bir yatak düzenlemesi yapılmalı, oda havasının kurumasına karşı su ile buharlı ortam oluşturulmalıdır.
Yaşam ve evde sağlık: Koordineli takip
Tepecik EAH bünyesindeki YAŞAM (Sağlıklı Yaş Alma Merkezi), özellikle 80 yaş ve üzeri bireyler için kış şartlarında bir güven merkezi görevi görüyor.
• Bütüncül Yaklaşım: Hekim, gerontolog, hemşire ve fizyoterapistten oluşan ekip; yaşlı bireyi tıbbi, fiziksel ve psikososyal açıdan bütüncül bir yaklaşımla takip etmektedir.
• Entegre Hizmet: YAŞAM birimi, izlem sürecinde durumu ağırlaşan veya fonksiyonel kaybı artan bireyleri hızla Evde Sağlık Hizmetleri’ne yönlendirerek bakımın kesintisiz sürmesini sağlamaktadır.
Doç. Dr. Nil Tekin'den 3 altın kural
1. Aktif Kalın: Kış ayları dahil her mevsim fiziksel ve sosyal etkileşimi sürdürün.
2. Önleyici Tedbir Alın: Doktor önerisiyle pnömokok ve grip aşılarınızı ihmal etmeyin.
3. Profesyonel Destek Alın: Sağlığın korunması için YAŞAM ve Evde Sağlık birimlerinin sunduğu hizmetlerden faydalanın.
Doç. Dr. Tekin: "Yaşlılık bir hastalık değil, yaşamın bir dönemidir. Gerekli önlemlerle kış aylarını sağlıklı ve mutlu geçirmek mümkündür".
