“Basmane’de Yeniden Basma Atölyesi” projesi, 94’üncü İzmir Enternasyonal Fuarı (İEF) kapsamında tanıtıldı ve Basmane’ye adını veren basma geleneğinin yeniden hayat bulacağı duyuruldu.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) iş birliğiyle hayata geçirilen projeyle Basmane’nin köklü geçmişi gün yüzüne çıkarılacak. Proje, bölgenin tarihi kimliğini yeniden canlandırmanın yanı sıra, geleneksel basmacılık mirasını atölyeler ve yenilikçi yöntemlerle sürdürülebilir bir üretim modeline dönüştürmeyi hedefliyor. Tanıtım etkinliği, Kültürpark’ta kurulan İzmir Büyükşehir Belediyesi Sokağı’nda gerçekleştirildi.
“YENİDEN BASMA İLE ANILAN BİR BÖLGE OLACAK”
Projeyle birlikte, Pazaryeri Mahallesi’ndeki İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait Fatma–Mustafa Hasdemir Binası, basma deneyim atölyesine dönüştürülüyor. Mekân aynı zamanda, farklı paydaş gruplarının üretimle iç içe çalışmalarını yürütebileceği bir kültür, eğitim ve paylaşım merkezi olacak. Ustalar, zanaatkârlar, sanatçılar, bilim insanları ve gençler bir araya gelerek, üretim kültürünü yaşatacak ve geçmişin renkli hikâyelerini geleceğe taşıyacak.
Projeyle, kadınların ekonomik bağımsızlıklarını desteklemek, bölgedeki yerel ekonomiyi ve turizmi canlandırmak, İzmir’in özgün desenlerini çağdaş yöntemlerle yeniden yorumlamak ve ekolojik üretim modellerini geliştirmek amaçlanıyor.
“MÜJDE VERMEK İSTEDİK”
İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Şube Müdürü Ayşegül Güngören, proje hakkında şunları söyledi: “Basmane’ye adını veren basma zanaatının İzmir’de tanınmasını sağlamak istiyoruz. Aynı zamanda bir deneyim atölyesiyle üretime yönelik adımlar atmak istiyoruz. İzmir Kalkınma Ajansı ve derneklerin desteğiyle yola çıktık. Atölyemizi kurmaya başladık. Basmanelileri bu anlamda bilgilendirmek, ilgi duyan kadınlarımıza eğitim verebilmek için başladığımız yeni bir yolculuk. İEF’de projenin müjdesini vermek istedik. Çok da ilgi görüyoruz ve memnunuz.”
“İZMİR MİRASININ ÖNE ÇIKMASI İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
Ayşegül Güngören, Basmane’nin tarihine de değinerek, “Osmanlı kaynaklarında kadınların başörtüsü olan çember tarzı örtülerin, yazmaların basıldığına dair bilgiler var. Ama bazı Avrupa kaynaklarında da Smyrna Kumaşı olarak ünlenmiş ve İzmir’de basıldığını düşündüğümüz top kumaşlar da var. Bu önemli bir kültür. Osmanlı’da locası da olan bir üretim biçimi. Daha sonra ihraç ürünü olmuş. Bu peşinde koşulması gereken bir konu. Bu tür bilgilerin derlenip toparlanıp İzmir mirasının öne çıkarılması için çalışıyoruz. Projeye bir umutla ve heyecanla başlıyoruz” ifadelerini kullandı.
Basmane üretim tesisi, 18. yüzyıl ortalarında bugünkü Basmane Garı’nın bulunduğu alanda kurulmuş, 1850’li yıllara kadar faaliyet göstermişti. Basmahane Fabrikası, ithal ürünlere uygulanan düşük vergiler nedeniyle rekabet edemeyip kamulaştırılmış ve yerine demiryolu garı inşa edilmişti.
Basmane semti adını bu üretim tesislerinden aldı. 18. ve 19. yüzyıllarda bölgedeki atölyeler ve fabrika, İzmir’in hem yerel ekonomisini güçlendirdi hem de Avrupa’da basma kumaşlarıyla anılmasını sağladı. Cumhuriyet dönemi sanayileşme hamleleriyle Sümerbank ve Nazilli Fabrikası hattında evrilen bu gelenek, yerel üretim kültürünün dönüşümünü ve ulusal ekonomik politikaların yerele yansımasını ortaya koyuyor.
Proje, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanlığı’na bağlı Kültürel Mirasın Yönetimi ve Tanıtımı Müdürlüğü yürütücülüğünde; Sosyal Hizmetler ile Kadın ve Aile Hizmetleri, Kültür ve Sosyal Hizmetler daire başkanlıklarının ilgili birimleri, Türk Kadınlar Birliği İzmir Şubesi ve İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) ortaklığıyla hayata geçiriliyor.
