Dr. Pekuz, “Seçici yeme belirli gıdalara yönelik bir dirençtir; çocuk sevdiği besinleri iştahla tüketebilir. İştahsızlık ise tüm gıdalara karşı ilgisizliktir. Seçici yeme davranışında çocuk belirli besinlere karşı tutarlı bir direnç gösterir” dedi.
SEÇİCİ YEME NEDİR?
Seçici yeme davranışı, çocuğun sınırlı sayıda besin tüketmesi, yeni tatlara karşı isteksizliği veya bazı gıdalardan ısrarla kaçınması olarak tanımlanıyor. Dr. Pekuz, “Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), bu davranışı 2-6 yaş arasında gelişimin doğal bir parçası olarak değerlendiriyor. Avrupa Çocuk Gastroenteroloji Derneği (ESPGHAN) ise 1-3 yaş döneminde yiyecek reddinin normal kabul edildiğini, ancak bir aydan uzun sürmesi ve büyümeyi etkilemesi durumunda mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini belirtiyor” diye konuştu.
NE ZAMAN MÜDAHALE GEREKİR?
Yeni tatlara karşı temkinli olmanın gelişimsel olarak normal olduğunu ifade eden Dr. Pekuz, “2 yaşından sonra belirginleşiyor ve sosyal, duygusal ya da fiziksel gelişimi olumsuz etkiliyorsa, bu artık klinik müdahale gerektiren bir sorun olabilir” ifadelerini kullandı.
Seçici yeme davranışı uzun süre devam ederse, demir, çinko, lif, A vitamini ve folat eksiklikleriyle ilişkilendirilebileceğini belirten Dr. Pekuz, bunun bağışıklık sisteminde zayıflama ve zihinsel gelişimde gerilemeye yol açabileceğini söyledi.
BELİRTİLER VE YAYGIN HATALAR
Seçici yeme davranışının belirtileri arasında sürekli aynı yemekleri tercih etme, yeni gıdalara direnç, yemek sırasında öfke nöbetleri ve yetersiz gıda çeşitliliği bulunuyor. Dr. Pekuz, “Çocuğun 20’den az farklı besin tüketmesi ve bu davranışın sosyal ortamlarda da sürmesi seçici yemenin göstergesidir” dedi.
Anne-babaların sık yaptığı hatalara da değinen Dr. Pekuz, “Israrla ve zorla yedirmeye çalışmak, yemeği ödül veya ceza aracı olarak kullanmak, yemek sırasında televizyon veya tablet gibi dikkat dağıtıcı unsurlara izin vermek, çocukta yemekle ilişkili kaygıyı artırır ve seçiciliği pekiştirir” uyarısında bulundu.
EVDE UYGULANABİLECEK YÖNTEMLER
Dr. Pekuz, ailelerin seçici yeme davranışını azaltmak için uygulayabileceği yöntemleri şöyle sıraladı: “Çocukların sofrada herkesle birlikte yemek yemesi, yeni yiyeceklerin küçük miktarlarda ve tekrarlayan şekilde sunulması, gıdaların dokusu ve sunumunun çeşitlendirilmesi, çocuğun yemek hazırlık sürecine dâhil edilmesi ve başarıların küçük övgülerle takdir edilmesi faydalı olacaktır. Yemek saatlerinin keyifli ve düşük stresli olması, yiyecekle ilgili çatışmalardan kaçınılması önemlidir.”
PROFESYONEL DESTEK VE ÖRNEK BESLENME
Seçici yeme davranışının altında duyusal hassasiyet, otizm spektrum bozukluğu ve anksiyete gibi durumların olabileceğine dikkat çeken Dr. Pekuz, “Eğer çocuğun gelişimsel yaşı ile gıda reddi davranışı arasında orantısızlık varsa ve bu durum 1 aydan uzun sürüyorsa mutlaka profesyonel yardım alınmalıdır” dedi.
Örnek bir günlük beslenme planı da paylaşan Dr. Pekuz, şunları önerdi: “Kahvaltıda yumurta içeren pankek, şekilli peynir, domates; ara öğünde muzlu yoğurt; öğle yemeğinde kıymalı makarna ve ayran; akşam yemeğinde mercimek çorbası, fırında sebzeler ve pilav. Tatlı olarak gerektiğinde sütlaç tercih edilebilir. Dengeli ve renkli tabaklar oluşturulması, 3 ana ve 2 ara öğünün korunması önemlidir.”
Ağırlık veya boy artışı yavaş olan, 10’dan az besin tüketen, aile içi çatışmalara yol açan veya besinlere karşı aşırı tepkiler gösteren çocuklarda mutlaka uzman değerlendirmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Pekuz, yumurta, et, süt ve peynir gibi temel besinleri tüketmeyen çocuklara alternatif beslenme önerilerinde de bulundu.
“Yumurta yemeyen çocuklar için krep, pankek, sebzeli omlet; et yemeyen çocuklar için mercimek köftesi, nohut cipsi, kuruyemişler; süt içmeyen çocuklara yoğurt, ayran, sütlaç; peynir sevmeyen çocuklar için peynirli poğaça veya makarna sosunda eritilmiş peynir sunulabilir” dedi.
